Anaa gyud ang kwarta sa basura

Di lang mga scavengers ang nakakuwarta sa basura kaniadto diha sa Inayawan Sanitary Landfill.

Di ko moingon nga wa  makakwarta ang present administration uban  sa  pagdumala diha sa landfill ni Engineer Randy Navarro kinsa giintriga  ni  Cebu City Councilor Nida Cabrera nga miabang og mahal  sa mga dump truck paglabay  sa mga basura didto sa Consolacion.

Kung imbestigahon man kini mas  maayo sab  tingaling tan-awon kun  di ba disadvantageous sa  Cebu City Government  ang paagi kaniadto  nila  ni Kongresista Tomas Osmeña ug City Councilor Jun Pe, deputy mayor sa landfill operations  nga nag-abang ang  Siudad og mga dump truck nga balig tag P1,200 matag oras.

Sila si mnlalaban Janeses Ponce, presiding officer sa Solid Waste Management Board ug Navarro  mipakita  og dokumento  niadtong Sabado atol sa akong  programang “Dialogue on the Air” sa dySS Super Radyo nga “purchase request” bahin sa kwestyonableng transaksyon.

Kung  atong  kwentahon posible nga gamay ra og  nabulsa si Navarro  kana kun naa  man sa  iyang  pag-abang karon ug mga dump truck  nga P3,998.37  contract price  matag 24 oras sa 15 ka mga units.

Sa  akong  kwentada,  sa kanhi  paagi  nilang konsehal Jun Pe  kaniadto mobalor og P28,800 ang mabayran sa Siudad sulod sa 24  oras.

Gawas  pa sab unsa  ka tinuod  kining  nanggawas  nga isyu karon nga  sa panahon nilang Osmeña ug Pe  mipagawas og P20 milyones ang  Siudad gikan sa calamity fund pag-abang og mga equipment aron  ipatay  sa duha  ka sunog  nga  nahitabo sa landfill.

Pero sa mga  sunog nga  nahitabo sa  pagdumala na ni Navarro  way single centavo ang nagasto sa Siudad.

Gani  nasilag  usab  karon  sila si Warlito  Ignacio presidente sa  mga scavengers sa Inayawan kay niadtong panahon ni Pe sa  pagdumala sa landfill puwerte  nilang tabang ug  nangapaso sa  pagpatay  sa sunog  pinaagi  sa  mano-mano  apan igo  ra  silang gipakaon  sa  konsehal ug wa gani  mohatag  og  tambal  sa  ilang mga  paso.

Way  plano  niini ang  Visayas Ombudsman nga  moimbestigar sa pangwarta  sa basura sa  kanhi pamunoan ug ning kasamtangang administrasyon?

* * *

Insakto kaayo ang obserbasyon  ni manlalaban Benjamin   Cabrido professor sa environmental law sa University of San Jose-Recoletos nga ang kagahi sa  ulo sa  mga tawo pag-segregate sa basura ug ang  kapakyas sa  kapulisan  sa pagpanakop sa mga magpasagad og labay sa basura  maoy hinungdan nga nainutil  ang balaud nga RA 9003 kon Solid Waste Management Act.

Sama sa akong giingon nga anaa gyud sa atong batasan nga  nag-ayo lang kita sa sinugdanan. Karon wa na kaayo matuman ang  segregation sa mga basura  kay way dakup.

Mas epektibo lang seguro ning atong kampanya kun ang  mopasiugda mao ang mga artista. Akong gisingit  ngadto kang Dingdong  Dantes kining  maong  punto  nga mibisita sa among programa ug siya  mipasalig nga andam siyang mosuporta basta  lang dunay igong panahon.

Si Cabrido nga  konektado  usab sa Philippine Earth Justice Center ug sa  Global Action on Climate Change miingon nga  sa siyam na ka tuig nga  napasar ang balaud wa  pa gyuy napapriso.

Si Amancio Dongcoy sa Department of Environment and Natural Resources ubos sa Environmental Management Bureau ug  coordinator sa Regional Solid Waste Management  mibutyag nga ang taga-gobyerno gyud  maoy mga  malapason  kaayo ilabina  ang mga  mayor sa mga environmental  laws ilabina sa  pag-operate  og mga dumping site.

Daghan pa kaayong  mga local government units ang wa  makatuman pagbutang  ug mga MRF kon Materials Recovery Facility.

Iyang giangkon nga inutil ilang  ahensya pagpahamtang og silot  kay  ang  ilang mga labaw  mahadlok sa mga politiko.

Matud  niya nga estrikto lang sila sa mga pribadong  kompaniya.

Midason usab  niini  si  Alan  Dinampo sa PCAPI-7  nga tungod sa  ka estrikto sa DENR  daghan nang  mga  kompaniya  ang mipatuman  sa mga lagda bahin sa  pag-dispose sa mga basura.

Apan ang dakung  hagit  karon mao kining  mga nag-negosyo sa paghakot sa mga hugaw gikan sa septic tank.

Asa  man  nila ilabay  ang mga  hinabwa  nga di naman modawat ang Inayawan Sanitary Landfill?

Giingong dunay labayanan sa usa sa mga lungsod sa norte apan   subo nga palandungon duna  pay mga impormasyon nga anha ra ilabay  sa mga kanal.

* * *

Maayo kay gitinuod gyud sa Committee on Discipline and Investigation (CDI) sa Kapitolyo pinangulohan ni manlalaban Lito Astillero ang pag-imbestigar sa duha ka mga kawani sa Cebu Provincial Government  nga nagdala  og sexy nga babaye sa tungang gabii ug nanagsuyop og shabu sulod sa ilang  opisina.

Si Astillero mibutyag nga gipirmahan na ni Gov. Gwendolyn Garcia ang termination order batok sa mga salawayong kawani  nga sila si  Cirilo Abrenica Jr administrative aide VI sa Provincial Planning and  Development Office ug ang casual nga trabahante  nga  konektado  sa Office of the Governor  nga si  Cyril Soleta.

Nagpasabot  lang gyud nga way  gisantos si  Governor Garcia batok  sa mga badlungon.

Alang lagi nako gikinahanglan  lang sab nga kini maoy insaktong silot  tungod kay tanang mga kawani sa Kapitolyo ug mga  opisyales  nanagkinto kanunay sa ilang trabaho nga di masipyat  tungod sa ka-estrikta sa  gobernador.

Gani  ultimo ang pagsigeg  late suspensohon man  gani ug kadtong dili  makatambong  sa flag raising ceremony sa matag adlawng Lunes automatic nga  tunga ra sa adlaw ang trabaho.

Maglaum ko nga ang pagkataktak sa serbisyo nilang Abrenica ug  Soleta  maoy magsilbeng warning sa ubang mga kawani  ug  maghatag  kini og giya  sa mga  mosunod nga  pamunoan nga moseryoso gyud batok sa  mga kawani nga badlungon.

* * *

Wa gyud ikahimuot  sa mga  pamilya sa tulo ka mga sityo sa barangay Luz ang  desisyon ni RTC Judge Ramon Daomilas  nga hinay-hinayon na sila sa  pagpangguba  sunod Lunes,  Oct. 8.

Sila si Generosa  Corbita  ug Bebie Barellano presidente  ug secretary sa ilang kahugpungan  nga  Barrio Luz Urban Poor Fraternal Organization  nga kun  ipamugos gyud ang  pag-demolish  kanila  dili gyud  mahitabo nga  mamahawa sila sa lugar.

Matud  nila  nga  mibisita  sa  akong programang  “Saksi” niadtong Biyernes  nga  magtolda  lang sila sa lugar  hangtud nga  makabalhin  na sila sa relocation site nga ihatag sa city government.

Gani ilang gipasabot nga  kun mahimo  unya  na lang sila pang-gub-on inig  Marso  nga tingsira  sa  klase kay  daghan  silang mga estudyante nga  maapektahan.

Alang  nako  maki-angayon  kini’ng hangyo sa mga residente kay labing tinuod biktima  lang gyud ning  mga tawhana  sa  bati nga  pamolitika.

Kung  nakaantos  og pila ka tuig nga pinaabot  ang mga tawo nga  mopaguba  way  rason nga di makainat   gamay  sa  ilang pasensya ug  kalooy.

Maayo tingaling  hinuktukan niining mga interesadong mopaguba  nga dili  kini ilang  yuta  kun dili  iya  sa kagamhanang probinsyal.

Maluoy sab mo! Bisag pinaskuhan na lang!