Full transcript: VP debate at UST

By: 8 years ago

Pia Hontiveros: Welcome to the CNN Philippines’ Vice Presidential debate, this is the 3^rd in the Pilipinas Debate 2016 series organized by the Commission on Elections and in cooperation with the Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas, the University of Sto.Thomas and the Business Mirror. I am Pia Hontiveros

Pinky Webb: and I am Pinky Webb, magandang hapon pos a inyong lahat at mapapanood ninyo po kami live sa free TV channel 9 at livestreaming sa CNN Philippines.com at CNN Philippines’ facebook. Are you ready ? Introducing the six candidates for vice president of the Republic of the Philippines. In alphabetical order, Senator Alan Peter Cayetano, running mate of Davao City Mayor Rodrigo Duterte ; Senator Francis Chiz Escudero, who is running of course with Senator Grace Poe; Senator Gregorio Honasan, running mate of Vice President Jejomar Binay;

Pia Hontiveros: Senator Bongbong Marcos, running mate of Senator Meriam Defensor Santiago; Representative of the 3^rd district of Camarines Sur, Maria Leonor “Leni” Robredo, running mate of former DILG Secretary Mar Roxas; and Senator Antonio “Sonny” Trillanes.

Pinky Webb: Ladies and gentlemen here are your candidates for Vice President of the Republic of the Philippines.

Pia Hontiveros: Candidates, you may now take your positions behind your podiums while we go through the rules of the debate.

Pia Hontiveros : A minute and 45 seconds will be allotted for the opening statement. A minute will be dedicated to the closing statement. Candidates will have a minute and 30 seconds to answer a general question . These are questions that will require a response from all candidates. General questions will be answered starting from left to right in rotating sequence. It allows all the candidates to have the opportunity to be the first to answer a general question. Candidates will have one minute to answer a follow-up question. The same rules that are asked only of specific candidates.

Pinky Webb: Candidates have one minute to do a rebuttal. A rebuttal can take place when a candidate is mentioned or alluded to, or when a candidate’s running mate is mentioned or alluded to and finally, when a candidate feels very strongly about the issue. As moderators, please note, we will manage, navigate the conversation or the exchange between candidates during this debate. So please let us do our jobs. To help keep track of time, there will be a timing device visible to all candidates. This signal (bell sounds) will alert the candidates that he or she has only 10 seconds left to complete an answer. This other sound ( bell sounds) will alert another candidate that his or her time is up.

Pia Hontiveros: We would also like to introduce to everyone the member of our panel this evening –

CNN Philippines’ senior correspondent David Santos and Yna Andolong, and Business Mirror columnist John Mangun. Our colleagues at CNN Kristie Lu Stout, Andrew Stevens and Ivan Watson will ask question on foreign policy. We have also compiled questions from social media and from select members of our live audience. Other questions this evening are based on issues that matter most to Filipinos

Pinky Webb: Time now for all six candidates to give their opening statement. This will be in a form of an answer to this general question. The question is “What will define your leadership as vice president of the Philippines? “. Senator Cayetano, we start with you.

Sen. Alan Peter Cayetano: No one can serve two masters. You will love one and hate the other .You cannot serve God and money, yan po ang nasa Matthew 6 :24. Ganyan din po ang sa public service, kailangan po nating mamili: interes ng lahat ng mamamayan o interes ng ilan mayayaman..Ang politica po parati na lang tungkol sa politiko, pero ang eleksyon po is about you. Kayopo ang dapat and sento ng eleksyon. Limangpu na po, fifty years na po, panay na lang Marcos, Conjuanco at Aquino, wala na bang iba? Paano po kayo? Paano po si nanay Gloria, paano po si Yenyen? Si nanay Gloria po nag abroad para sa magandang kinabukasan ng kanyang anak, nataniman po ng bala, nawalan ng trabaho. Si Yenyen po kasama ngknayang nanay, humihingi ng bigas kasama ang Kidapawan farmers, bala po ang sinauli sa kanila. Pagkadisperse ng gabi nakahiga sila sa lapag, ang sabi po ng nanay” Yenyen uwi na tato, uli nata” , . Ang sabi ni Yenyen” nay, paano tayo uuwi, wal pang laman ng bigas an gating sako”. Paano po nakalimutan si Yenyen? Paano po nakalimutan si nanay Gloria? Paano po nakalimutan ang mga gutom? Ang mga maysakit? Ang mga tinamaan ng kalamidad? Sa pamamahala ng Duterto-Cayetano sa awa ng Diyos, ipaglalaban po naming kayo.

Pinky Webb : Senator Cayetano, thank you so much, 1min and 45 secs, next up, Senator Chiz Escudero.

Sen. Chiz Escudero: Magandang hapon po sa ating lahat. Ang kahirapan walang pinipiling partido. Ang pangangailangan walang pinipiling kulay. Ang kalamidad wala itong pinipili kakilala man o hindi. Ang nais kong dalhing liderato, bilang inyong pangalawang pangulo , lideratong walang pinipili ang serbisyo, pantay at pareho. Miski naman ang ating bandila, hindi lang naman dilaw ang kulay, meron ding asul, meron ding pula, meron ding puti. Ang pinili naming kulay ni Senator Grace puti, dahil ayaw naming lagyan ng kulay pulitika ang paninilbihan na nais naming ibigay sa ating mga kababayan. Dapat pantay, dapat parehas, dapat walang pinipili. Ito ay nagawa at ginawa na namin noon kung saan binigyan namin ng tulong ang bawat munisipyo at bawat hospital, regional or provincial man na hindi kinilala kung kapartido man o hindi ang nakaupo, na hindi kinikilala kung sumuporta man o bumoto ang mga nakaupo doon. Dapat ganyan din po ang serbisyong publiko. Pantay at parehas, walang pinipili, walang kinikilingan, walang tinitignan, walang tinititigan, parehas ang pagtrato. At bilang inyong ikalawang pangulo, nais naming dalhin ang liderato sa opisina ng pangalawang pangulo, liderato kung saan gigising po at papasko ako ng maaga .Uunahin ko palagi ang interes ng mas nakararami at hindi ng iilan. Tatapusin ko palagi ang takdang tungkulin sa bawat araw na ibibigay sa akin parapagsilbihan kayo. At ipinapangako ko po kalian man hindi ako magnanakaw dahil hindi ako pinalaki ng aking magulang na magnanakaw o maging magnanakaw.

Pinky Webb: Thank you so much Senator Chiz Escudero. It ‘s your turn Senator Gringo Honasan.

Sen. Gringo Honasan: I will bring to the vice presidency the courage of my convictions and the audacity to act and make things happen. I have been a soldier for seventeen years, a rebel for seven years, a senator of the republic for eighteen years. I will work and continue to work for unity, peace and prosperity and security. And I do this because I look to harmony in our families, cooperation in our communities, order in the state, inclusive progress for our nation and security in our shores.

I will help anybody, anyone, who will build for the future of our most precious God-given resource, our next generation of citizens and leaders- our children. Salamat po.

Pinky Webb: Thank you so much Senator Gringo Honasan . Senator Bongbong Marcos, your opening statement please sir.

Sen. Bong Bong Marcos: First of all, thank you to this chance to speak to issues of the day

[Boos and jeers from the audience]

Pinky Webb: It is all right, Senator Marcos please continue with your statement. Go ahead sir. Can we ask the members of the audience to please be seated. We already stated earlier that hecklers are not allowed in this venue and they will be escorted out of the venue. Please escort them outside the venue.

Webb: Senator Marcos , I think you can continue now.

Sen. Bongbong Marcos : Can I have my time back please?

Pia Hontiveros: Yes, you may have your time back

Marcos: Well, thank you for this opportunity to speak to the issues of the day, especially here in UST where I understand Senator Meriam and I won the last mock elections, so thank you for that.

Maari pong sabihin , maari pong sabihin na itong halalan na ito ay isa sa pinaka-importanteng halalan sa ating kasaysayan. Marami po tayong hinaharap na problema- problema sa krimen, kakulangan ng trabaho, mataas na presyo ng bilihin, mahina ang ating edukasyon, walang suporta ang ating agrikultura, brown out at at kung anu ano pa.

Dalawampu’t pitong taon na po akong naninilbihan. Nagsimula po ako sa lokal kung saan kailangan humarap ang pamahalaan sa taong-bayan, ngunit hindi lamang ako nasa legislature. Ako po ay dumaan din sa executive kung saan kailangan na makapagbigay ng solusyon sa mga problemang hinaharap ng taong-bayan at ipatupad ang mga solusyon na iyan.

Ang kinakailangan po natin na mga lider ay mga lider na hindi namumulitika lamang. Ang kailangan po natin na lider ay iyong mga lider na tapat sa kanyang pagsilbi. Ang kailangan natin na mga lider ay inuuna ang kapakanan ng marami.

Nandiyan po ang ating record at masasabi ko po, nasa record ko, maliwanag na maliwanag, na iyan ang sinundan ko. Na magiging totoo sa pagsilbi sa taong bayan at inuuna ang kapakanan ng marami bago sa sarili. Marami pong salamat.

Pia Hontiveros: Maraming salamat Senator Marcos. Congressman Leni Robredo, your opening statement Ma’am.

Cong. Leni Robredo: Magandang hapon po sa inyong lahat. Ang Robredo vice presidency po ay magiging isang koro, hindi solo. Hindi sinosolo ang kapangyarihan, lahat ng boses papakinggan. Bago po akong pulitiko, pero halos buong buhay ko po, inilaan ko sa paninilbihan sa mga nasa laylayan ng lipunan. Sa napakatagal na panahon na ako naninilbihan bilang abogado ng mahihirap at tagapagtaggol ng mga kababaihan, boses po nila ang alam ko. Boses nila ang gumising sa akin sa araw-araw. Boses ng mga mangingisda na nagbibigay sa aking ng kanilang mga bangka na matutulugan pag ako ay naninilbihan sa kanila. Boses ng mga estudyante na kahit po walang laman ang tiyan, naglalakad ng ilang oras para makapag aral lamang. Boses ng mga kababaihan na kumakatok sa bahay ko hatinggabi para lang makatakas sa karahasan. Ngayon po, boses na ninyong lahat ang aking pinapakinggan. Nauunawaan ko ang inyong mga minimithi. Ang panata ko po sa inyo, isang klaseng pamumuno na magbibigay sa inyo ng inspirasyon at pagkakataon na lahat tayo mabuhay ng may dangal. May pagkain sa ating mesa sa araw-araw,may regular na trabaho. Kaya ito po ang akin pong pinapangako, isang pamahalaan na makikinig, isang pamahalaan na papakinggan ninyo. Kaya po sabay-sabay po tayo iangat natin ating bansa

Pia Hontiveros: Thank you Congresswoman Robredo. Senator Trillanes, your opening statement Sir.

Sen. Antonio Trillanes: Magandang hapon po sa inyong lahat. Ako po ay humaharap sa inyo base sa sarili kong kakayahan. Wala po akong kamag anak na pulitiko na gumawa ng aking pangalan. Ako po any nanilbihan bilang sundalo sa ating bayan. Noong 2003, ako at aking mga kasamahan ay nanindigan laban sa katiwalian at dahil dito nakulong po ako ng pito at kalahating taon. Habang nakakulong, ako po ay nahalal, inihalal ninyo ako bilang senador at simula noon, itinulak ko ang interes ng sambayanan at kasama na ang ilang sektor ng ating lipunan, kagaya ng mga sundalo,mga pulis at mga titser. Pinamunuan ko rin ang imbestigasyon na nag expose sa ilang mga tiwali na opisyal ng gobyerno. Kung gagawing ninyong bise president, tutukan ko at lulutasin ang mga problema natin sa peace and order na kasama na ang lumalaganap na illegal na droga. Dahil ako po ay naniniwala na ito po ang pangunahing hadlang sa pag-unlad ng ating ekonomiya na siya naman ang maglulutas sa problema ng kahirapan. Ganoon din, pamumunuan ko and anti corruption drive ng ating gobyerno na sa ganoon ang kaban ng bayan ay hindi na mapupunta sa bulsa ng iilan. Salamat po.

Pinky Webb: Thank you Senator Trillanes, thank you candidates. Let’s begin with the debate proper.

Pia Hontiveros: Our first topic this evening – corruption . According to the 2015 corruption perceptions index, the Philippines still belongs to the top 50% of the most corrupt countries in the world. Of 168 countries, we are number 95, our question to all six candidtates “How can you ensure that you can fight corruption, especially for those of you who have been accused or linked to this problem?” You have a minute and 30 seconds each, we will begin with Senator Escudero.

Sen. Chiz Escudero: Layunin namin para labanan katiwalian ni Senator Grace, ang mga sumusunod. Una, dapat ipasa na ang matagal ng ipinapangako ng administration na FOI bill. Ang FOI maglalagay ng ilaw at kamera ika nga para sa bawat transaksiyon ng pamahalaan, kung saan titiyakin natin at sisigurahuin na sinumang gagawa ng kalookohan o katarantaduhan mahuhuli at madaling makikita. Pangalawa, kakilala man o hindi, titiyakin namin sino man nagnakaw miski piso sa kaban ng bayan, pananagutin at ikukulong sa harap ng hustisya kung saka-sakali ika nga ,sa princinto na siya magpaliwanag. Pangatlo, for me, discretion always equals corruption, so therefore if we minimize discretion, we will be able to minimize corruption. If we eliminate discretion , we can eliminate corruption. Layunin namin i identify areas of discretion sa pamahalaan para bawasan at alisin ito. Kabilang na ang ilang measures na gusto naming gawin. Halimbawa sa Bureau of Customs, papalitan namin ang uniporme nila. Bawal na ang may bulsa sa Bureau of Customs. Panagalawa, babaguhin namin ang kanilang la mesa tulad nitong mga salamin, wala na pong mga drawer dapat. Sa pamamagitan nito at iba pang bagay, layunin namin at patunanyan, seryoso kami ni Senator Grace na labanan ang katiwalian

Pia Hontiveros: Thank u senator escudero. Senator Honasan

Sen.Gringo Honasan: Yung corruption po ay seryosong issue, kailangang labanan at harapin yan. It is simply a case in breakdown of control mechanism. Simulan po natin sa FOI bill transparency . One stop shop para hindi na dumaaan sa manual, computerized . Para paigtingin at palakasin yong control mechanism, consider amendments to the Local Government Code ,Local Government code po. Di devolve natin po yong authority and responsibility nakalimutan po natin i devolve iyong pera, kaya nakapila na naman dito lahat sa National Capital Region. Pinupulitika pa iyong pila na iyon. Amend the auditing code, amend the Internal Revenue Code. Empower our frontliners, local government, food , clothing, shelter, heath, education, peace and order, lahat po iyan nakasalalay sa local government. Suportahan dapat iyan ng national government , full support. Disaster risk and management, full support din ang national government. At higit sa lahat empower the citizenry with the very active public information system. Educate the first sector that we need to educate, the government sector. And of course, ensure that our leaders are elected not on basis of personalities, but issues and platforms. Salamat po.
Pia Hontiveros : Thank you Senator Honasan. Senator Marcos

Sen. Bongbong Marcos: The corrosive influence of corruption is clear to see. Ito po ay napakalaking sagabal sa ating progreso. Ngunit kapag po tayo ay magkakaroon ng anti corruption drive, kailangan po na maliwanag na pantay-pantay ang trato sa kahit sino. Sila man ay mga kaalyado , sila mannay kalaban sa pulitika. Huwag po natin lalagyan ng pulitika. Pati ba naman ang mga paglaban ng corruption, pati ba naman iyong sa ating pagtulong sa progreso ng ating bansa? Sa dalawampu’t pitong taong na aking paninilbihan ay maipagmamalaki ko po, wala po tayong bahid sa corruption. Itong record na po ito ay ipagpapatuloy ko sa darating na panahon.Ito po ay ipagpapatuloy ko bilang ang inyong pangalawang pangulo.

Pia Hontiveros : Maraming Salamat, Senador Marcos.

Pinky Webb: Let’s now go to Congresswoman Leni Robredo, Congresswoman

Cong Leni Robredo: Ang pinakamahalaga po sa anti-corruption drive na kami mismo ang namumuno walang bahid ng corruption para pinaniniwalaan kami . May tatlo pong elementong kinakailangan : accountability sa lahat ng public officials; transparency sa lahat ng government transactions at saka people participation in governance .Nung ako po ay umupo bilang kinatawan noong 2013, iyong mga nauna ko pong panukalang inihain, lahat po ay anti-corruption. Lahat po ay para sa good governance. Sa unang araw po ng aking panunungkulan, ang inihain ko pong panukalang batas ay Full Disclosure Bill, para po i-require ang govt na lahat ng financial transactions ay i-public sa publiko. Iyong aking version ng FOI, iba po ang sa versiyon ng Senado. Iyong versiyon ng Senado demand driven, sinasabi po na pag may request ng dokumento galing sa gobyerno, kailangang isaiwalat ng gobyerno. Pero iyong versiyon ko po ng FOI ay kahit walang demand, obligado dapat ang gobyerno to make public all document. Pag upo ko po mayroon oang PDAF, pero nag file po ako ng resolution na dapat iyong PDAF ay i-convert into district development fund para po iyong diskresyon na nasa mga congressman pero dapat i sini-share sa civil soceity at sa gobyerno. Nag file din po ako ng Empowerment Bill para magkaroon na ng spaces of people participation in governance.

Pinky Webb: Congresswoman Leni Robredo, maraming salamat po. Let’s now go to Senator Trillanes.

Sen. Antonio Trillanes: May mga template nap o paano masugpo ang corruption . Ito ay ginawa na ng mga ibang bansa. Ang una nilang ginawa ay itinaas ang sweldo . Kailangan ang sweldo ng mga kawani ng gobyerno ay sapat ng sa ganoon ay hindi sila m-inganyo tumanggp ng suhol. Iyan po ang unang hakbang. Pagkatapos po kailangan nating magkaroon ng isang anti- corruption agency under the executive department. Sa ngayon kasi wala tayong ganyang ahensiya na kung saang kung may isang ahensiya na nagkaroon ng anomaly, ang ginagawa po ay ipinapasa sa NBI o sa anong agensiya na Adhoc lang or temporary lang. Kung mayroon tayong anti-corruption agency, mayroon mag iimbistiga motu propio and administrively pwede silang madismiss o ma-suspend. Iyan po ang nawawala dito sa ginagawa natin. And doon naman po sa side ng COA, kailangan na rin nating baguhin iyong kanilang auditing procedures. Kailangang tanggalin iyong mga resident auditors dahil ngayon , iyong COA auditors na sila ang frontline sa anti-corruption, sila ay tinatakot , sinusuhulan o kinokoop. So kung tatangalin natin iyong resident auditors o I ra-raffle na lang iyong mga i –audit na dokumento sa kanilang mga district offices, hindi alam noong mga agencies kung sino ang susuhulan nila.

Pinky Webb : Thank you Senator, let’s us now go to Senator Alan Peter Cayetano.

Sen. Alan Peter Cayetano : Lahat po na nasa stage na ito ay nagsalita tungkol sa anti corruption. Pero noong tinignan ko ko sila , so far po ah, si Senator Trillanes, Senator Honasan at ang inyong lingcod lang ang nagtaya ng buhay naming laban sa corruption. (audience reacts) Ganoong ganoon na si Alan Cayetano ay lalaban sa corruption? Bukod sa walang hawak sa amin sa leeg, walang malaking negosyante na pumo-pondo sa aming kampanya, sabihin ninyo anong isyu ng corruption an gating bansa at wala doon si Alan Cayetano? EDSA1, EDSA2, kay Binay, kay Arroyo, SSS, Fertilizer scam, lahat po noon nadoon kami at lumaban. Meron po tayo kasama dito na pag ibang hearings nawawala, kasi mga kaibigan ang nandoon. Pag coco levy nawawala, pero nagulat po ako mga kababayan, sabi ni Senator Bongbong wala raw bahid ang kanilang pamilya . 10Billion dollars ang nanakaw ng panahon nila, 450 billion pesos. Noong isang lingo lang po nagulat ako, 205 Million po ang binigay sa Napoles ng mga NGO, pork barrel po iyon ng hindi ng tatay niya pero siya. Kung hindi iyon po ay hindi pa bahid pulitika ,hintayin ninyo maging Vice President siya baka isang saan bilyong dolyar na ang mawala sa atin.

Pinky Webb: Senator Honasan, because Senator Marcos was alluded to, I hope you don’t mind na unahin ko muna si Senator Bongbong Marcos, Sir go ahead.

Sen. Bongbong Marcos: Unang-una , iyang malalaking numnero na nababanggit ng ating kasamahan dito ay wala naman pinanggalingan. Eh nagtataka ako kung saan kinuha iyang napalakaking numero na sinasabi niya (audience reacting). Pangalawa, nagtataka naman ako , nagtataka naman ako na sa tagal naming pagsasama ni Senator Alan, eh ilang taon na kaming magkasama sa partido, ilang taon na kami magkasama sa Senado, eh wala naman siyang binabanggit na siya ngayong inaalala niya tungkol diyan, bakit ngayon lang? Baka naman mapagsuspetsiyahan siya na namumulitika. Tungkol po doon sa kaso ng PDAF na sinasabi niya, eh nasagot na po natin iyan. At kung may ebidensiya man kontra sa aking , alam natin na gagamitin po ng pamahalang ito . You must remember, I am a Marcos and the president is an Aquino.

Pinky Webb: Senator Cayetano

Sen. Alan Peter Cayetano : Because I was mentioned, can I rebut?

Pinky Webb: Yes- Ok will give you a chance Sir, but after that we have to go to Senator Honasan and Senator Chiz Escudero. Senator Cayetano, go ahead

Sen. Alan Peter Cayetano: To be fair to you Senator Bongbong, iyon din ang akala ko, kung may Napoles ka, bakit ngayon lang . Eh tinignan ko eh 2007 to 2009 lang yong audit, 2011 ang iyong sa iyo , kaya ngayon lang lumabas. Pangalawa po, hindi totoo walang basihan ang numero. 4 Billion dollars na po, dalawang bilyong piso ang na recover ng PCGG . Ayan po chairman ng Comelec dating PCGG. Hindi ko alam kung sa akin siya natatawa o kay Senator Bongbong. Pangatlo po, isang Bilyong Dolyar ang ngayong pinaglalabanan pa rin ng gobyerno at ng Marcos family. Pang-apat po, sa SALN ni Senator Bongbong, 200-500 Million Pesos po , eh never ka naman nagkatrabaho kundi sa gobyerno, saan mo kukunin ang ganoong kalaking pera?

Pinky Webb: Senator Gringo Honasan, you’re next Sir- Senator Honasan, kayo na po

Sen. Honasan: Pinky naririnig mo ba ako ?

Pinky Webb: Sir, I can hear you. Siguro ang mga tao.. Can you hear Senator Honasan, okay na po , Sir go ahead.

Sen. Gringo Honasan: May kasabihan, kung walang corrupt, walang mahirap. Iba ang pananaw ko. Kung walang mahirap, walang corrupt. Kaya let’s solve the poverty problem, the social injustice problem. Educate our people more. Pangalawa, kaya po may ganyang bill para po may transparency. Mawalang galang sa iyong media. Some, I’m not saying most -corrupt, irresponsible elements in media, very powerful, have almost rendered our courts, our justice system irrelevant. Pag nilagay ka sa front page, headline, tapos na, irrelevant na yung korte. It affects, not only us personally us public servants, but our families and children. Hindi naman siguro yata tama yun.

Pinky Webb: Very quickly, I’d like to do a follow up on Senator Gringo Honasan. Sir, of course, this is in relation to allegedly your kickbacks that you received 1.75 Million doon po sa PDAF, iyon po ang inyong pinag-uusapan Sir?

Sen. Gringo Honasan: Lahat,lahat hindi lang iyong kaso ko. In fact, hindi pa kaso. Pag umabot sa korte, haharapin ko iyan. Pero iyong trial by publicity, iyong trial by publicity, lalaban ko yan.

Pinky Webb: Senator Honasan, Thank you. Senator Chiz, it’s your turn.

Sen. Chiz Escudero: Maraming salamat Pinky. May nais lang akong linawin na nabanggit kanina. Ako po ang pangunahing author ng FOI Bill sa Senado. Si Senator Grace ang sponsor ng FOI Bill sa Senado. Hindi po totoo na demand driven iyon . Sa katotohanan, nakalagay po sa aming bersyon na dapat ilagay sa internet ang lahat ng transaksyon ng pamahalaan. Kung may pagkakaiba man sa bersyon ng Senado at Camera sa FOI, ito po iyon. Kami sa Senado, matagal na po naming sinasabi na aprubahan ang FOI bill. Ang FOI Bill hanggang ngayon sa Camera de Representantes natutulog pa rin at hindi pa rin na apprubahan ng Kongreso. Pangalawa, bahagi ng katiwalian para sa akin ang paggamit ng pwesto para isulong ang personal at pang sariling interes. Mahalaga sa akin at pinahahalagahan ko ang delikadesa dahil para sa akin isang uri ng katiwalian ang kawalan ng delikadesa sa pwesto.

Pia Hontiveros: We are going to give a chance to Senator Marcos to respond to Senator Cayetano.

Marcos: Once again, I have to question the numbers that Senator Alan is throwing around at hindi naman talaga na confirm , wala naman dokumento sa kanyang sinasabi , wala naman po tayong nakikita. Lahat po ng mga bagay bagay na iyan ay nagging bahagi ng kung ano-anong kaso sa korte. At kami naman po kahit ano naming iuutos ng Korte ay aming sinusundan . Kaya naman po ay masasabi ko na hindi po maliwanag na sa amin galing iyon, kung saan galing iyon, kung hindi sa iba’t-ibang tao kaya’t tignan po natin ang mga facts .

Sen. Alan Peter Cayetano: May I respond to that?

Pia Hontiveros: A very brief response Senator Cayetano.

Sen Alan Peter Cayetano : Tignan po ninyo ang mismong interview ng nanay po ni Senator Bongbong. Sabi ng nanay niya they practically they own the Philippines, telecoms, all this businesses. It is all on the record. I-google niyo, iyong may mga telepono ngayon, i-google ninyo iyong recovered ng PCGG. Ibahin natin usapan, sabihin na ninyong hindi totoo for the sake of this debate, kahit totoo. Anong hearing sa corruption nakita ninyo nag appear ang isang Bongbong Marcos? Kahit anong isyu sa corruption wala siya doon. Kami daw na- mumulitika kasi nilalabanan namin ang corrupt. Madali po mga kababayan , madaling magsabi kami ay anti-corrupt. Pero itaya mo buhay mo, itaya mo career mo, awayin mo , si Enrile nakawaya na nila, pero ngayon siya ang ini-endorse. Pero hindi ini-imbestiga ang mga negosyo ni Enrile doon sa Cagayan. Iyon po ang klase ng paglaban nila sa corruption.Salita lang walang gawa.

Pia Hontiveros: Senator Cayetano, thank you. For the sake of this debate, we need to stop this for awhile to cool off ng konti, Pinky-

Pinky Webb: Siguro mamaya pwede nating balikan at tanungin natin si Senator Marcos , iyong tanong ni Senator Cayetano why he never appeared in the hearings on corruptions. Pero at this point, we have a Yes or No portion. Green means Yes and No is red. Andiyan po nakikita na po ng ating mga kandidato ang kailangan nilang itaas. Ready na ho kayo? Ito ang tanong. : Have you ever engaged in any corrupt practices ?

Pia Hontiveros : All of them of course, the live audience , everybody has seen, the answer is no.

Pinky Webb: Thank you, thank you candidates, thank you for the first answer to our Yes or No question.

Pia Hontiveros: You are watching the Pilipinas Debate 2016 right here on CNN Philippines and we are live streaming on channel 9 , on CNN Philippines.com. Alright, we’re going to have take a break, we will be right back.

Pia Hontiveros: Welcome back to the Pilipinas Debates 2016 on CNN Philippines, this is the first and only official Vice Presidential debate with all 6 candidates sharing the same one stage to answer all your questions. Ang hirap bitwan ng isyu ng corruption kailangan sumagot pa si Sen. Bongbong Marcos. Sen. Marcos?

Sen Bongbong Marcos: Maraming salamat at nais kung sagutin dahil ‘tong mga alegasyon na biglang nilalabas nitong ating kaibigan na eh tunngkol sa PDAF. Alam niyo po kun g babasahin niyo ang affidavit ni Ms. Napoles mismo, siya mismo ang nag clear sakin na sinasabign wala siyang kinalaman sa akin. Wala- hindi kami magkakilala, wala ho kayo nakitang picture na magkasama kami. Eh kaya naman po eh maliwanag na maliwanag na wala po akong kinalaman diyan sa mga PDAF scam na pianguusapan. Nagugulat lang po ako- Nagugulat lang po ako na lumalabas ngayon dito- eh palagay ko dahil yun nga, pamumulitika naman an gating hinaharap. Kaya po di malabas labas, hindi po mawala wala ang problema ng korupsyon dahil pati ba naman ‘yun ay pinupulitka. Eh ito po ay serbisyo para sa tao, para sapag papaganda ng ating buhay at n gating bansa.

Pia Hontiveros: Salamat, Sen. Marcos.

Pinky Webb: All right. I’m sorry, but we’re gonna have to give a chance- Si Cong. Leni Robredo, during the break asked if she could respond on the issue of corruption, Senator Cayetano. Go ahead, Ma’am.

Cong. Leni Robredo: Yung sakin lang po, binangit kasi ni Sen. Chiz na yung essence ng korupsyon ang diskresyon. Dapat tinatangal yung diskresyon sa aming mga public officials para hindi- hindi nagkakaruon ng malaking puwang para sa korupsyon. Kaya yung tanong ko po, napakatangal niya nag congressman., napakatagal niya pong nag senador- nakinabang sa PDAF. Yung PDAF po ay diskresyon. Ano po nagawa niya para matangal yung diskresyon?

Pinky Webb: Sen. Chiz Escudero, go ahead Sir.

Sen. Chiz Escudero: Ako po and Finance Committee Chairman ng Senado na nagpatupad ng pasya at desisyon ng Korte Suprema na nag abolish sa PDAF. In fact, sinulat namin sa GAA mismo yung eksaktong mga salita at pangungusap sadesisyon ng korte sa kaunaunahang General Appropriations Act na nagbawal sa PDAF. Chairman po ako ng Committee of Finance sa Senado na gumawa nun.

Pink Webb: O.K Congresswoman, please go ahead.

Cong. Leni Robredo: Kahit kami Congreso pinasa po yung GAA, andun din po yun. Pero hindi po yun yung tanong ko, napaka tagal niyang Congressman, yung PDAF tinangal ngayon lang pong term namin. Ano po yung ginawa niya dati para maiwasan yung diskresyon.

Pinky Webb: Did you do anything in the past, Sir? Yun po ang tanong ni Congresswoman Leni Robredo.

Sen. Chiz Escudero: Did I do anything in the past, Ma’am?

Pinky Webb: Meron po ba kayong ginawa ng nakaraan- [over talk]

Cong. Leni Robredo: -Para maalis ang diskresyon

Pinky Webb: – Noon meron pang PDAF para matangal yung diskresyon-

Sen. Chiz Escudero: Alam niyo po 9 na taon pong walang PDAF sa ilalim ng Administrasyion ni Panguolong Arroyo dahil ang pinaglaban ko ang katotohanan at ang kalayaan n gating halalan. Ni hindo siguro ang PDAF dahil sa mahabang panahon na ako’y Congresista, wala pong narelease sakin na PDAF sa ilalim ng administrasyon ni Pangulong Aroryo.

Pinky Webb: Sen. Honasan, please

Sen. Gringo Honasan: Pinky, mawalang galang na sa ating mga kasamahan- Pinky, can you hear me?

Pinky Webb: I can hear you, Sir

Pia Hontiveros: Yers we can hear you, Sir. Above the you know-

Sen. Gringo Honasan: Yun ang sinasabi ko kanina pa. Saan ito- mga seryosong isyu ito ah: PDAF, DAP, Korupsyon. Saan ito dedesisyonan? Sa ganitong sitwasyon ba o sa tamang korte? Ano ang nangyare sa Bill of Rights? Hindi ako abogado, no person shall be deprived of life, liberty and property without due process of law. Sa tamang panahon, tamang sitwason, tamag korte.

Pinky Webb: All right. Sen. Trillanes, please Sir.

Sen. Antonio Trillanes: Sir Greg, with all due respect but I would have to disagree kasi yan po ang linya ni VP Binay palagi. Ganito po yan- In my case, ako po ay piangimbistiga. Ako po ay imbistigador. Tiningnan-Nakita ko po yung mga dokumento at sa aking paniniwala, si VP Binay ay nangurakot. Nobody can change that kasi yan po ang aking paniniwala. And I have that right also to say that dahil nakita ko mismo. Nainterview ko mga testigo at nakita ko yung mga dokumento.

Pia Hontiveros: Are you finished Sen. Trillanes?

Sen. AntonioTrillanes: [Nods]

Sen. Gringo Honasan: -Nabangit si VP Binay, pupwede ba siya sumagot?

Pia Hontiveros: Yes- well, I’m sorry but this is not a Presidential debate, we cannot ask the Vice President to respond.

Pinky Webb: Yes-

Pia Hontiveros: -Sen. Honasan wil have to respond to him

Pinky Webb: Ito na po, would you like to respond on behalf of theVP because he was-

Sen. Gringo Honasan: No- Pinky, no. Pia. Not on behalf of the VP but as a matter of principle. In 1986, lumabas ako sa systema dahil hindi sinusunod yung batas. 20 years ago, bumalik ako. So sinasabi natin ngayon, mali ako. Mali na hindi susundin yung batas, hindi na susundin yung rules. So, the prevailing rule is no rules, is this what we’re going to tell the rebels who took up arms and went outside the law?

Pinky Webb: Sen. Honasan maraming salamat po sa inyo. Sen. Trillanes, last because we’re going to have to move the next question.

Sen. Antonio Trillanes: Sir Greg, hindi naman natin na- Ako, hindi ako husgado. Yung pagsasbai ko na corrupt si VP Binay ang basehan nun ay mga ebidensya dun sa inimbestigahan ko. Nasa karapatan ko rin yun under the Bill of Rights. I can express that. At eto, wala etong- hindi to haka-haka kundu based on evidence. Yun po.

Pinky Webb: OK Sen. Trillanes. Thank you. We’re gonna have to go to our next question. Yung next question isgoing to be coming from a member of our live audience. Let’s Welcome, RJ Nagit. RJ is a medical student and a member of UST’s ActiBoto. RJ’s question is for Sen. Cayetano. RJ, what’s your question?

Pinky Webb: Sen. Chiz Escudero, go ahead Sir.

Pink Webb: O.K Congresswoman, please go ahead.

Pinky Webb: Did you do anything in the past, Sir? Yun po ang tanong ni Congresswoman Leni Robredo.

Sen. Chiz Escudero: Did I do anything in the past, Ma’am?

Pinky Webb: Meron po ba kayong ginawa ng nakaraan- [over talk]

Cong. Leni Robredo: -Para maalis ang diskresyon

Pinky Webb: – Noon meron pang PDAF para matangal yung diskresyon-

Pinky Webb: Sen. Honasan, please

Sen. Gringo Honasan: Pinky, mawalang galang na sa ating mga kasamahan- Pinky, can you hear me?

Pinky Webb: I can hear you, Sir

Pia Hontiveros: Yers we can hear you, Sir. Above the you know-

Pinky Webb: All right. Sen. Trillanes, please Sir.

Pia Hontiveros: Are you finished Sen. Trillanes?

Sen. AntonioTrillanes: [Nods]

Sen. Gringo Honasan: -Nabangit si VP Binay, pupwede ba siya sumagot?

Pia Hontiveros: Yes- well, I’m sorry but this is not a Presidential debate, we cannot ask the Vice President to respond.

Pinky Webb: Yes-

Pia Hontiveros: -Sen. Honasan wil have to respond to him

Pinky Webb: Ito na po, would you like to respond on behalf of theVP because he was-

Pinky Webb: Sen. Honasan maraming salamat po sa inyo. Sen. Trillanes, last because we’re going to have to move the next question.

RJ Nagit: What do you think is the most appropriate penalty for Graft and Corruption?

Sen. Alan Peter Cayetano: Lahat sa buong mundo sa science ng criminology, it’s not the actual penalty but the certainty na mahuhuli ka. Sa Pilipinas pag antibiotics, pandesal nanakawin mo, sigurado huhulihin ka. Pero pag nagnakaw ka ng malaki magiging Congressman ka. Pag mas malaki ninakaw mo magiging senador ka. Pag barkada mo si Napoles- eh siyempre si Napoles icleclear ka barkada mo siya eh, diba? Magiging VP ka. At pag nagging president ka, mga kasama mo, kasama ka sa Korupsyon. You go to the LTO kumuha ka ng lisensya, korupsyon. Bumili ka ng bahay, sa taxes korupsyon. Buong buhay natin korupsyon- wag na tayo mag bulagbulagan unless we change the system. And only Duterte-Cayetano guarantees that in 6 months. Everyone else, takot mag guarantee sa inyo na ng 6 na buwan tangal ang korupsyon.

Pia Hontiveros: Sen. Cayetano sandal lang po, so your answer is? What is the appropriate penalty?

Sen. Alan Peter Cayetano: It’s not the penalty, it’s the certainty that you will be caught and that you will be punished. So kung sigurado ka na mahuhuli, kahit na isang araw na kulong yan, kahit sampung araw na kulong. Ano- matitigil ang graft and corruption. Pero katuladf ngayon nahuli ka sa, hotel naman ang bilibid nagluluto pa ng shabu eh di, OK lang na mahuli ka.

Pia Hontiveros: OK, so we need to give Sen. Marcos a chance to-

Sen. Bongbong Marcos: No, no. I was just wondering kasi sinasabi ni Sen. Alan. Paka malaki ang ninakaw mo maging Congressman, mas malaki maging senador. Is that how you became congressman? Is that how he became Senator?

Sen. Alan Peter Cayetano: Let me rebut-

Sen . Bongbong Marcos: -That’s not how I became Congrssman. That’s not how I became Senator-

Sen. Alan Peter Cayetano:Well, mga kababayan alam kong sa Europe nag-aral si Sen. Bongbong kahit peke yung diploma. Pero-

Pia Hontiveros: -ibang isyu na yan Sen. Alan

Sen. Alan Peter Cayetano: -Pero ang sinabi kop o na magiging Congressman kayo that’s sarcasm because it applies to many not to all. Kung ako nagging Congressman dahil corrupt hndi sana ako sumama sa EDSA1, EDSA2. Hindi ako lumaban sa korupsyon ni Binay. Hindi ako lumaban sa korupsyon ni Arroyo. But Sen. Marcos, nassaan ka pag korupsyon ang pinaguusapan, diba? Wala ka sa hearing. Sabi mo kanina Sen. Marcos matagal tayo magkapartido bakit ngayon lang brining up? Naalala ko tuloy, noong hearing ni Napoles galit siya sa akin lumapit kasi ipinapatawag ko isang Maya Santos. Ngayon ko lang nalaman bakit- kasi lumalabas dun sa finile ngayon sa Ombudman- Yun pala ang inbetween ni Sen. Bongbong at Napoles.

Pia Hontiveros: All right, this will be the last word on corruption. Sen. Marcos, a final statement from you and then we need to move on.

Pinky Webb: Maybe we needf to repeat that question before the break. Sen. Marcos, bakit daw di kayo nagpapakita tuwing hearing sa korupsyon. Sir?

Sen. Bongbong Marcos: Dahil maliwanag na maliwanag sa akin na ang kanilang ginagawa ay hindi anti-corruption kung hinid pamumulitka. Hindi po ako sasama sa ganyang klaseng- hindi ako sasama sa ganyang klaseng pamumulitika na itinataya at ginagamit ang dapat pang tulong sa ating kababayan ang pamumulitka- ang kunware anti-corruption nay un pala tinataas lang ang sariling bangko.

Sen. Alan Peter Cayetano: So hindi totoo yung Napoles kaya di siya sumama, pamumulitika langg? [overtalk]

Pia Hontiveros: Senator-

Sen. Alan Peter Cayetano: -So hindi totoo yung sa Binay kaya hindi siya sumama? Or gusto mo kasi sana maging Vice President ni Binay kaya ka di sumama sa hearing laban kay Binay

Pia Hontiveros: All right, Sen. Cayetano sandali lang po. OK-

Sen. Bongbong Marcos: Puwede ko bang i-

Pia Hontiveros: Hindi, hindi. Sandali lang. Sandali lang, Sen. Marcos.

Sen. Bongbomng Marcos: May I remind-

Pia Hontiveros: Hold on, Sen. Trillanes.

Sen. Bong Bong Marcos: -May I remind my good partymate that hindi dahil gusto ko sumama maging VP. Eh kinumbida po ako nating VP maging running mate niya at hindi ko siya- hindi ako sumama.Papano yan ang magiging dahilan.

Sen. Alan Peter Cayetano: No, that was after the hearing-

Pia Hontiveros: All right, all right. I’m sorry Sen. Cayetano-

Sen. Alan Peter Cayetano: -that was after the hearing, ng mabaho na yung Binay. Hindi ng mabango pa si Binay [overtalk]

Sen. Bongbong Marcos: Hindi ko na maintindihan- Nabubuhol na, nabubuhol na si Sen. Alan Cayetano sa sarili niyang mga salita-

Sen. Alan Peter Cayetano: Sen. Marcos, mabango pa siya noon ng gusto mo sumama-

Sen. Bongbong Marcos: –Eh dapat tiyakin mo muna sa ulo mo kung ano yung mga sinasabi mo

Sen. Alan Peter Cayetano: -Tiyak ko. Tiyak ko yun. Yung ninakaw ng Marcos sa Pilipinas. Tiyak na tiyak ko yun.

Pia Hontiveros: Hold on, hold on. One final word from Sen. Trillanes and then we need to move on, OK? Gentlemen and ladies, please.

Sen. Antonio Trillanes: Ako- I take offense sa sinabi ni Sen. Marcos na ginawa naming yun sa pamumulitika lamang. Alam niyo kung di naming ginawa yun, si VP Binay sana ang magiging Presidente ng Pilipinas. Kung mahal mo ang iyong bansa hindi mo gagawin iyon. Hindi pamumulitika iyon, pagmamahal sa bansa yun. Plus, marami kaming nirisk. Hinarass kami, binastos kami at tinakot kami.Yun ang pinagdaanan namin sa paglaban namin kay Binay.

Pia Hontiveros: All right, let’s move on.

Pinky Webb: Candidates, I’d like to say thank you sana to RJ who asked the question. Please, anyone. Feel free to answer his question. What do you think is the appropriate penalty for corruption? Anyone please, just to satisfy the question.

Sen. Antonio Trillanes: Well, it has to be graduated. Hindi naman pwedeng yung petty theft equivalent sa plunder. So graduated siya. Kung plunder dim as mataas na penalty.

Pinky Webb: Ano iyong mas mataas na penalty?

Sen. Antonio Trillanes: Puwede yan- kung inaallow na yung- ngayon kasi reclusion perpetua yan eh. So ganon pa din, mataas na penalty na yun. That’s the highest na binibigay satin. Pero vung kung ano ah- Hindi naming pwedeng habang buhay nakakulong pa din. Kailangan ma doctrinate at mahrehabilitate yung offenderng sa ganon mapakinabangan ng lipunan.

Pia Hontiveros: Ang init ng debate kapag korupsyon ang usapan. I’m sorry but we really need to move on. I think we’re going to get back to this corruption issue a little later on in the debate. But first, this next question will be coming from a member of our panel from the Business Mirror. Let’s welcome, John Mangun. Go ahead, John.

John Mangun: I have been in the Philippines for 30 years. I’ve seen the giant economic strides this country has made. However, the Philippines has never been able to turn the corner on sutainbable significant poverry reduction. Senator, the only thing that can cure poverty is Economic growth and economic growth requires investment- both foreignand domestic. And investors feel the Philippines has a weak rule of law. It’s hard to do business when policies from the Government are unpredictable aswe saw in 2010 with the mining laws. And the Philippines has recently been criticized for a weak judicialsystem. What can be done to improve the judicial system of the Philippines?

Sen. Antonio Trillanes: OK, I have propsed several measures to reform the judicial system. One is the institutionalization of the internal ombudsman for the judiciary that will allow them to have the mechanism to police their ranks. Right they do not have that. All the adminiustrative cases are passé on to the Court Administrator whose primary roles is to conduct or oversee the administrative matters. So by having the internal ombudsman, they will be able to police the ranks. Another measure eI am proposing is the creation of the martial service. This will allow them to be secured. Because ein areas or some cases it would be dangerous or they arew facing- or the accused are very dangerous people, some of the judges feel they are vulnerable that is why they are intimidatedand eventually they give in.

Pia Hontiveros: Sen. Honasan?

Sen. Gringo Honasan: John, may I venture an answer to help my collegues, Sen. Trillanes. It’s our lot of predictability, sustainability and continuity. New President, new medium term economic development program. We’re perpetuallyinto medium term planning. Second, we must reinforce our political party system. Third, convine de la daq- Legislative, Executive, Advisory Council so that we could hammer out a National Agenda and our priorities.True, our problems are economic in nature but the first steps must be political. Thank you.

Pinky Webb: Congress Woman Leni Robredo, would you like to weigh in on the subject?

Leni: I would like to agree with both of them but I would like to add that we- we need to improve the ease of doing business in the Philippines. Most business people from all over the world have been complaining that it has been very difficult for them to start doing business in the Philippines. But your question on judicial reform, whileI agree with most of the point s of Sen. Trillanes, I think he is is missing one very important point, and that is tomake sure judicial appointments won’t be political anymore.

Pia Hontiveros: Thank you. Thank you, Congresswoman Robredo. Before we take a break it’s time now for a yes or no question. This question was sent to us via Facebook from Urbaymbmest2012. So please candidates, get your signboards. Ang tanong, dapat ba isama sa death penalty ang mgamapapatunayang nangungurakot. Yes or no? Let me see you answers, please. Sen. Cayetano saying ‘Yes’. Sen. Escudero, Honasan, Marcos, Robredo and Trillanes saying ‘No’. Those are your answers- answers of the candidates.

Pinky Webb: And this next question will be for Congresswoman Leni Robredo and its coming from CNN Asia Pacific editor, Andrew Stevens.

Andrew Stevens: Thanks very much for giving me the opportunity to be part of the CNN Philippines VP election debate. My question is, under the President Aquino, the Philippines became the fastest growing in South East Asia. What would you do to make sure that growth continues?

Cong. Leni Robredo: Yung sa akin po, ngayon nakita po natin na iyong growth ay talagang highest na. Highest na hindi lang po dito sa ating neighboring countries pero historically. Pero hindi pa po masyado ngayon nararamdaman ang inclusive growth. Marami na pong mga programa ngayon na sinimulan an gating Gobyerno na kailangan ituloy. Pero hindi iyon sufficient. Kailangan pa dagdagan ang napakaraming programa. Halimbawa po, ngayon po an gating 4P’s nameameasure yung gains noon. Marami na po yung natnagal na individuals. 28 million individuals po ngayon wala na sa- sa kahirapan. Pero kulang pa po yun kasi ang kulang po nun ay sustainability. Kaya po tayo ay- lalaong sumusulong para dagdagan ito. May apat pa na P’s na kailangan dagdagin: Pabahay, Pagkain, PaghahanapbuhayOamumuhay at Paghahanda pos a kahit ano mang sakuna. Kasi po pag hindi sila hinanda, hindi din masusutain yung growth.

Pinky Webb: Does anyone want to rebut? Sen, Marcos, go ahead. Sir?

Sen. Bongbong Marcos: Tooto nga na lagi nating naririnig sa ating mga economic manager na napaka bilis n gating growth rate sa Pilipinas-

Pinky Webb: Can we please appeal to our audience to give our candidates a chance to speak, please? Thank you very much. Go ahead, Sen. Bongbong Marcos.

Sen. Bongbong Marcos: Walang ibig sabihin ang growth rate kapag ang poverty rate natin ay hindi nagbabago, kapag ang mortality rate natin ay hindi nagbabago. Ang sa palagay ko ang problema ay kagaya- ay kahit na sinasabi na ito ay inclusive growth, hindi nga inclusive dahil hindi nararamdaman ng pangkanariwang mamayanang Pilipino. Kaya kailangan po natin gawin ang lahat po lahat ng paraan na para pabain. Kung meron mang yaman na pumapasok sa Pilipinas ay dapat pumunta sa taong bayan at di lamang sa mga mayayaman, kung hindi sa malalaking korporasyon. Kung hindi ang dapat gawin natin ay ilipat sa ang mga yaman nay an sa naghihirasp. Hangang ngayon hindi pa nila nararamdaman yung pinagmamalaki ng growth rate n gating Administrasyon.

Pinky Webb: Kanina po- Kanina po, si Sen. Chiz ay umiiling. Gumaganon po [shakes head]. Sen. Chiz, bakit po?

Sen. Chiz Escudero: Ikaw naman, muntik lang ako masamid sa tubig na iniinom ko-

Pinky Webb: Hindi eh. Nakita ko yung haba-

Sen. Chiz Escudero: Hayaan mo na, sabihin ko. Tama si Cong. Leni. Gayun din si Sen. Marcos na hindiinclusive ang growth. Hindi ito nararamdaman sa bawat sulok ng bansa. Naiiwan pa rin ang magsasaka at mangingisda. Naiiwan ang pinaka mahihirap sa ating kababayan. Itong pagyaman ng bansa, mas yumayaman po lamang yung dati ng mayayaman. Ang importante po at ang hamon sa Administrasyon na ito at sa susunod, dapat maiparamdam ito sa pinakamahihirap nating kababayan. Ang tanong ko ay simple, bakit tuwing gumagawa ng kalye yung Gobyerno hindi naman pinagbabayad yung mayamang may kotse tuwing gumagamit noon? Pero tuwing gagawa ang Gobyrerno ng irigasyon para sa magsasaka pinagbabayad niya sa kada litro ng tubig na dadaan doon. Kung sino pa yung mahirap, iyon pa yung pinagbabayad. Kung sino yugn mayaman, yun pa yung libre at walang bayad. Dapat baguhin iyon sa susunod na Administrasyon.

Pinky Webb: Sen. Cayetano muna, and Congresswoman.

Sen. Alan Peter Cayetano: Ang ekonomiya po ay luamalago pero ang krimen, droga, at poverty ay siyang lumalago din. Gumagrabe. Pano naming sosolusyonan ni Mayor Duterte? Unang-una po, kami lang ang may urgent na pananaw na ngayon na, sa 6 na buwan tangalin ang droga at krimen. Pangalawa po, kami lang ang naniniwala na ang systema ay sira- we have to fix the system. We should start with economic federalism. Not only the urban centers ut the rural centers. Three, massive infrastructure and transportation system like the Mindanao Railway System, Legaspi to La Union but –that cannot be done kung si Sec. Abaya ang Secretary mo. 2050 pa bago magawa iyun. 4, corruption for peso collected, 2 pesos is not collected. So, in the end it’s not the platform, Sir. It’s political will and leadership that will win the day.

Pia Hontiveros: All right, we need to Move on Sen Cayetano. Thank you very much for that statement. Sayang wala dito si Secretary Abaya. Pero hindi rin siya pwede sumagot. So far we’ve been talking about corruption- napaka exciting no pag korupsyon ang pinaguusapan. Sabi nga sa social media, parang Pacquiao VS. Bradley part 2. Ano to, Marcos VS. Cayetano?

And so, poverty, economic growth, now we move on to political dynasties. So a German Think Tank, Bertelsmann foundation said, “True progress sin the Philippines is a pipe dream unless we Dismantle Dynasties that control politics and business.” There are other studies out there that say oligarchies get in the way of democracy. We’re going to get some quick answers right now via ‘Yes or No’ here to see where our VP candidates stand on the issue of Political Dynasties. Candidates, please show us your sign boards. Yes or no. Do you belong to a political dynasty?

The answer of Sen. Cayetano is- what is that? Half an answer, Sen Cayetano? Hindi po kayo kasama sa Political Dynasty? But I am sorry there is no explanation. Sen. Chiz Escudero says ‘Yes’. Sen. Honasan ‘No’. Sen. Marcos, what is your answer?

Sen. Bongbong Marocs: I suppose, depending on the definition, yes.

Pia Hontiveros: Yes. Cong. Robredo and Sen. Trillanes answer is ‘No’

PART 2

Pia Hontiveros: We are now going to- call on a member of our panel, Ina Andolong, Senior Correspondent of CNN Philippines. Ina, go ahead.

Ina Andolong: Good afternoon, Senators. My question is for Senators Escudero and Honasan. In the absence of an anti-dynasty law, how do you keep political dynasties in check?

Pia Hontiveros: Sen. Escudero, you first.

Sen. Chiz Escudero: Pinahayag ko ang position ko sa Senado. Pabor ako at boboto ako pabor sa mga anti-dynasty measure pero hindi ako lalahok sa pag hubog nito. Naniniwala kasi ako, hindi tama na makilahok ang sino mang nangaling dyan kaugnay sa pagsusulat ng batas na magbabawal din diyan. Ang problema, pag hindi ako bumoto at hindi makilahok sa pagboto, baka kulang na h o mga Senador sa pag boto dun sa dami ng miyembro na galing sa isang political dynasty. How do you keep it in check? Sa maraming panahon at pagkakataon sa nagdaang eleksyon, hindi ko sinuportahan ang mga kamaganak ko na tumatakbo dahil hindi ako naniniwala na ng mga kapanahonang iyon na sila ay karapat dapat. Bagaman pareho ang apilyido na dinadala namin, bagaman kamaganak ko rin sila dahil sa pananaw ko lagi ko paglalaban ang tingin ko ay tama at palagi ko lalabanan kung ano ang mali.

Pia Hontiveros: You father was once a Congressman also?

Sen. Chiz Escudero: Yes, Ma’am.

Pia Hontiveros: And you did not support him?

Sen. Chiz Escudero: No, Ma’am. Ibang candidato- ikaw naman. No, Ma’am. Di pa ako bumoboto ng una siya ay tumakbo.

Pia Hontiveros: Ganon, OK. Sen. Honasan?

Sen. Gringo Honasan: Medyo hinay hinay tayo dito sa Dynasty. Unang-una hindi pa natin alam ang definition ng Dynasty. It was certified as urgent during the time of President Ramos. It never got off the ground. Second, let’s not make hasty decisions and get complete, timely, accurate information. Find out and apply it to every locality. If dynasties serve public interest or not, then we make a decision.

Pia Hontiveros: Sen. Trillanes first or-

Pinky Webb: Let’s go to Cong. Leni Robredo first-

Pia Hontiveros: I’m sorry, Cong. Woman Robredo po na una, Sen. Trillanes. Ladies first. Go ahead, Ma’am.

Cong. Leni Robredo: Yung tinataas kop o yung kamay ko, kanina pa- yung sa unang tanong sakin na magrerebutt sana ako.

Pia Hontiveros: Oh, okay-

Pinky Webb: Would you still like to speak-

Cong. Leni Robredo: Yeah, after the political dynasty thing, puwede nab a yun ngayon? This is still about the

Pia Hontiveros: Din a muna, Sen. Trillanes. I’m sorry about that ma’am. Go ahead, Sir.

Sen. Antonio Trillanes: Ako po, hindi ako naniniwala na ang magiging basis ng pagboto ng isang tao ay nakasalalay sa pangalan. Kailangan titingnan natin kung siya ay kurakot o hindi. Whether siya ay may kamaganak or wala siyang kamaganak. Ngayon, just to clarify, si Sen. Chiz is the Congressman-

Pia Hontiveros: -Congresswoman

Sen. Antonio Trillanes: -Congresswoman of Sorsogon. So bakit- in the interest of transparency hindi mo inilabas kanina ng tinatanong ka Senator, ni Pia?

Sen. Chiz Escudero: May I?

Pia Hontiveros: Yes, Sen. Escudero.

Sen Chiz Escudero: Ang tanong ni Pia kanina, Sonny kung sinuportahan ko o hinde ang tatay ko. Tumakbong mambabatas ang nanay ko at wala siyang kalaban sa aming distrito- [overtalk]

Pia Hontiveros: So di mo na siya kailangan support- go ahead.

Sen. Chiz Escudero: Pero tama ka din. Sa dulo, ang pinaka magandang pang check sa anu mang denistiya o sa kahit sino mang pagtakbo ng sinumang nais manilbihan ng taong bayan dahil sa dulo sila naman talaga ang may hawak kung sino ang nais nilang manilbihan sa ano mang pwesto sa ating bansa.

Pia Hontiveros: Senator Marcos?

Sen. Bongbong Marcos: Totoo nga ang nabangit na ditto sa Pilipinas mayroon tayong- sa ating pamumulitika, mayroon tayong tinatawag na generational na nangyare. Mayroong political families talaga. Ngunit may mandato tayo sa konstitusyon na dapat tayo ay magpasa ng isang anti-dynasty bill. Kaya naman pos a aking palagay, kung sino man dito ang may- ay kasama sa political dynasty, kalimutan niyo nap o ang mga pangalan namin. Ang mga apilyido naming at tingnan ninyo ano ang record naming sa pag tulong sa taong bayan. Tingnan ninyo kung gaano kahaba ang aming karanasan, tingnan po ninyo kung sino ang may talagang ginawa. Mayroon pa po akong idadagdag. Mayroon po kaming pinasa na tinatawag na SK reform bill. Kasama po diyan sa SK reform Bill ang pinaka at kaunaunahang anti-dynasty provision sa kahit anong batas dito sa Pilipinas. Nauna po ako sa pagsulat ng anti-dynasty provsision sa kahit anong batas. Maraming salamat.

Pinky Webb: Maybe it’s good to know the definition of the anti-dynasty bill. I believe Cong. Leni Rbredo filed the bill in Congress. Did it go as far as second reading?

Cong. Leni Robredo: Nasa second reading nap o siya ngayon. Isa po ako sa co-authors ng Anti Political Dynasty Bill. Isa din po ako sa SK Reform bill na mayroon anti-dynasty provision. Pero tama po yungang sinasabi ni Sen. Marcos na constitutional provision pos sa atin na dapat yung Congresso mag pasa, in the interest of equal opportunities, dapat magpasa ng isang batas para ibawal yung anti-political dynasty. Pero ngayon po, kalian po yung atin konstitusyon? 1987. Nagyon po, wala pa ding naipapasa. Bawat Congresso po naghahain ng panukalang batas pero hindi siya nagaga- nagiging batas. Ngayon pos a 16^th Congress, siya yung may pinakamahabang narrating at nasa second reading na. Pero eto po, totoong may mga political dynasties naman na maayos, totoong hindi. Pero ang pinaguusapan po ditto hindi capacity kung hindi equal opportunity. Mayroon pong study ang AIM na halos directly related yung kadamihan ng political dynasty sa poverty ng lugar.

Pinky Webb: Congresswoman, thank you. Sen. Cayetano,and then Sen. Gringo Honasan.

Sen. Alan Peter Cayetano: Kung magakkabatas po hindi ko hahadlangan yan, kung yan ang gusto ng tao. Tutal magaling naman na pulitko politico ang asawa ko kaysa sa akin, no. Pero yung sinabi po ni Sen. Marcos na kalimutan ang pangalan naming, kalimutan history- eto po tanong ko. Hindi isipin niyo lang po. whether you are for or against him-[overtalk]

Sen. Bongbong Marcos: -Wala po akong sinasabi na kalimutan po ninyo ang history

Sen. Alan Peter Cayetano: Isipin po ninyo lang po to, isipin niyo lang po- [overtalk]

Sen. Bongbong Marcos: Wala naman- wala naman. Wag ka naman nag iimbento.

Sen. Alan Peter Cayetano: Can I have 10 more seconds because I am being interrupted. [overtalk]

Pinky Webb: Wait, Sen. Marcos, Sen. Cayetano.

Sen. Bongbong Marcos: Sabihin mo yung sinabi ko, wag yung iniikot mo yung-

Sen. Alan Peter Cayetano: Walang rules, may rules po dito eh [overtalk]

Pinky Webb: Hold on, hold on. Can we please request the candidates to speak one at a time. So thank you Sen. Marcos. Sen. Cayetano-

Sen. Alan Peter Cayetano: Can have 1 minute. O pati yun nanakawin mo pa rin?

Pinky Webb: Sen. Cayetano. Yes, you can stick to the question po.

Sen. Alan Peter Cayetano: Sabi niya burahin mo yun mga pangalan. Wag mo titingnan yung dynasty. Eto po tanong ko sa inyo. Have an open mind. If 30-40 years from now tumakbo po yung apo ni Napoles, wala siyang kasalanan sa ginawa ng kanyang lola pero pera po ng lola niya na ninakaw pos a inyo ang gagamitin sa kanyang campaign ads, sa pang bigay sa mayor, sa pambigay sa lahat. So ang dynasty po mayroon talagang problema. Lahat po kami may problema sa dynasty. Sa liberal party po, dynasty ng mga Abaya. And alam naman natin napaka korupt na sa pag dating sa LRT, MRT, hindi masipa. Dynasty po na may kinalaman sa jueteng sa pampmanga, ineendrose ng mga liberal. Mayroon pong problema sa dynasty. How do we solve it? I don’t know right now but this is what I can tell you, political will against corruption. Alam niyo ba kung bakit ako ng aaway? Ng aaway po ako para ang buhay niyo ganyan [ signboard: Thumbs Up] Pag hindi po ako ng away ang buhay niyo po ganyan [Signboard: Thumbs down]. Kaya pasensya na po kayo, sasabihin ko sa inyo ang totoo.

Pinky Webb: All right, one response from Sen. Marcos and then we’re going to be moving on.

Sen. Bongbong Marcos: Para- ang maraming sinasabi ang ating kaibigang Sen. Alan- Kung ano ano daw pinagsasabi ko. Hindi naman totoo. Eh tingnan niyo naman po ang ating – at eh pag usapan kung ano ba ang nagawa ng kahit sino. Kagaya ng aking sinabi,ako lamang ditto sa nakaharap sa inyo ang sumulat ng isang provisyong ng anti dynasty- sa kaisa isang batas na napasa, na may anti-dynasty provision. Yan po, wala ng kailangan ipaliwanag. Maliwanag na maliwanag. Record po yan.

Pinky Webb: Sen. Honasan, go ahead Sir.

Sen. Gringo Honasan: Pinky no, Pia. Kaya nauuwi nanaman sa dynasty, sa personalities no, dahil wala tayong functioning political party system. And if we need to confront the issue of Charter Change to rectify this, then so be it. Para plataporma ang pinaguusapan. Poliycal Parties na tumutugon talaga sa pangangailangan ng taong bayan.

Pinky Webb: Mauwi din poi to sa isang interesting question in a while, after we listen to Senator- Sorry, Cong. Leni Robredo

Cong Leni Robredo: Yung sa akin po kunektado ito dun sa dating tanon. Yung tinanong po ako sa inclusive growth, nag rebut po si Sen.- at sumagot din pala si Sen. Marcos at Sen. Escudero. Isa po sa kanila nag sabi po- di ko lang matandaan kung sino, na para maramdaman yung inclusive growth, di lang po yung mayayaman ang yumayaman lalo pati dapat yung mahihirap din. Naniniwala po ako dun. Pero yung tanong ko po kay Sen. Marcos saka Sen. Escudero, ng pinasa po yung Sin Tax. Yun po ay itatax po natin ang mayayaman kasi po yung pera ng Sin Tax nakokolekta sa CCT po mapupunta sa Phil Health po yun pumupunta. Bakit po kumontra sila sa pag pasa ng Sin Tax.

Pinky Webb: A very quick response now from both Senators.

Sen Chiz Escudero: sa labning walo- sa labing walong taon ko po sa Kongreso bilang miyembro ng Kongreso at Senado, ni minsan wala akong binatuhang pabor sa pag tataas ng buwis sa atin bansa. Pilipinas na po ang isa sa may pinaka mataas na buwis sa rehiyon na to at marahil sa buong mundo. Hindi po ako bobotong pabor sa kahit ano mang pagtataas ng buwis. Pangalawa, karamihan po ng mayayaman healthy. Yung mahirap po kadalasang binubuwisan ng Sin Tax ninyo dahil sila, madalas sa bukid umiinom. Sila madalas sa bukid din guamagamit ng produkto na nais ninyo buwisan. Imbis nay an, sana binuwisan ninyo na lang ang mga mamahaling kotse, sana binuwisan ninyo ang mga eroplano ng mayayaman. Sana yung mga barko at yate ng mayayaman. Bakit kung ano pa yung madalas na nagagamit o ginagamit ng mahirap. Kung yan ang panukalang ninyo, boboto ako marahil doon, kung mayaman ang bubuwisan ninyo.

Pinky Webb: Sen. Marcos?

Sen. Bongbong Marcos: Sasangayon ako dun sa sinabi ni Sen. Chiz dahil maliwanag na maliwanag na ang binubuwisan sa Sin Tax ay ang 6,000,000 na umaasa sa industiyang yan at sa pag pataas ng Sin Tax ay mababawasan an gating makikita na produksyon na wala naming kapalit para dun sa mga umaasa sa industriyang yan ng hanap buhay. At bukod pa roon ay hindi po natin-hindi po tayo papayag na tuluyan pa pong itaas an gating buwis na tuloy tuloy ang pag kulekta ng buwis. Ngutint taon taon, ang Administrasyon na merong bilyon bilyon na hindi naman nagagami9t. Ipinagmamalaki pa po na maraming savings ang Gobyerno. Anong klaseng Gobyerno yan? Panay pataas ang buwis ngunit hindi naman nagagamit. Ipinagmamalaki pa na wala silang ginagawa sa pondo ng kaban ng bayan.

Pia Hontiveros: A very brief counter response from Leni Robredo and we’ll really have to move on.

Sen. Alan Cayetano: Dala-

Pia Hontiveros: Sen. Alan, we really-

Sen. Alan Cayetano: -Dalawang pangalan lang, Lucio Tan at Danding Cojuangco lang

Pia Hontiveros: Let’s go back to Cong. Leni Robredo

Cong. Leni Robredo: Ako po, ang tinatax po natin sa Sin Tax yung gumagawa ng alak, yung gumagawa ng sigarilyo. Yung taxes po dun san napupunta? Yung halos 5,000,000 na CCT beneficiaries ngayon, san po yun napupunta? Yung Phil Health po ngayon ng indigent patients, dun po yun napupunta.

Pinky Webb: Thank you Cong. Robredo. I’m sorry Sen. Cayetano, it’s 6:25 and we still have a lot of segments to go, so we’re gonna have to end this segment with a ‘Yes or No’ answer. And the question is, candidates, is it time to pass an anti-dynasty law? Yes or no?

It’s a unanimous deciscion [Sign Board: Thumbs up/Yes], thank you candidates. On our next segment We’ll be talking about Human Rights Abuses. We’ll be right back, here on CNN Philippines.

Pia Hontiveros: From the subject political dynasties; we go now to human rights abuses. In May 2015, some 75,000 persons claim they were human rights victims of Martial rule from 1972-1986, or as kin of victims who have suffered, died or disappeared duringthe Administration of the late President Ferdinand Marcos. This next question goes to, and can I appeal to the audience please. Can we please allow our candidates to finish their answers, OK? As the son, Sen. Marcos- I’m sure you expected that-

Sen. Bongbong Marcos: Yes, I did. I certainly did-

Pia Hontiveros: -As the son of the late President, do you acknowledge that during you father’s term human rights abuses were committed and are you willing to apologize for them? Your response please.

Sen. Bongbong Marcos: I certainly acknowledge every human rights abuse in every administration. I think it is necessary that we do so or else we are to repeat the mistakes and the abuses of the past. What I can say also to you is that in my 27 years of service, there has never been any suspicion, any accusation or even any allegation made against me that there were any human rights abuses or a non-recognition of people’s civil rights in my time in govt. I will apologize for every- I have said this before I will say it again. I will apologize for any wrongdoing I may have done; any mistake that will have caused anyone any pain or hardship but I can only apoloigize for myself.

Pia Hontiveros: And not for your father?

Sen. Bongbong Marcos: I cannot apologize for anyone else, only myself and for what I have done.

Pia Hontiveros: Cong. Leni Robredo in an interview you said that the lack of remorse from Sen. Marcos is worrisome. Exactly what do you want to hear form him?

Cong. Leni Robredo: Alam mo Pia yung apology voluntarily given yun. Hindi natin pwedeng ipilit sa kanya. Pero sa akin, yung recognition na maraming kamalian in the past. Kasali dun yung hidden wealth na hanging ngayon hindi pa din natin nakukuha. At iyon po ay nakaw sa taong bayan. Hindi yata natatama na iaacknowledge lang iyon. Kailangan ibalik iyon sa atin.

Pia Hontiveros: So this is going to be a Marcos-Robredo fight. Go ahead, Sen. Marcos

Sen. Bongbong Marcos: Wala ako- me? Can I. Lahat ng mga question, lahat ng mga isyu na nbinabangit tungkol sa hidden wealth ay nagging bahagi na ng iba’t ibang kaso sa korte. At sa korte, kung ano man ang iutos, ano man ang husga sa gaong mga isyu ay susundan naman naming. At maliwanag na maliwanag na hindi naman kami lumalabag sa order ng kahit anong court. At isa pa, nais kong idagdag, ibabalik ko daw ang kung ano-ano- I cannot give what I do not have. I do not have what you are- I do not have any control, I do not have knowledge of anything. Once again, let me repeat, I cannot give what I do not have

Pinky Webb : Sen. Trillanes, go ahead.

Pia Hontiveros: And can we also appeal to our audience, please. Please, audience. Please. Let’s give all our 6 candidates a chance to respond. Thank you very much, thank you.

Sen. Antonio Trillanes: So, in line with the statement ni Sen. Bongbong Marcos na wala naman- hindi niya bibigay ang wala sa kanya. Dahil marami po sa ating mga kababayan ngayon na umaasa na maibalik, namaiboto si Sen. Marcos dahil ibabalik daw yung pera. In fact, may mga cards nana bibigay na lalagyan dawn g Php 5,000. So para lang maliwanagan yung mga kababayan natin. Totoo ba ito Sen. Marcos na bibigyan sila ng Php 5,000 pag binoto kayo? Thank you.

Pia Homntiveros: Sen. Marcos?

Sen. Bongbong Marcos: Ako’y nagpapasalamat sa ating kaibigang si Sen. Sonny, dahil mayroon pong marami na umiikot na nagattangap ng galling sa pamilya Marcos. Racket po ito. Sinasabi nila na pagka sumama kayo sa isang grupo, pagka kayo ay magbayad ng Php 200. Kapag dumating ang panahon na marevocer ang mga kayamanan ng mga Marcos, kayo ay bibigyan ng bahay at lupa,ng isang milyong piso- wag po kayo maniweala diyan. Hindi po galling sa pamilyang Marcos yan. Mga taong kung sino-sino na nagraracket at ginagamit ang pangalan ng aking pamilya. Yan pong ganyan, pag binabalita sa akin, sinasabi kop o sa aking mga kaibigan na mayor, kaibigan na opisyal, ay dapat ipahuli mga yan. Wala ponh kinalaman ang pamilyang Marcos diyan. Hindi pa nangyare sa kasaysayan ng pamilyang Marcos na humingi kami ng pera sa taong bayan.

Pia Hontiveros: Cong. Leni Robredo, go ahead.

Cong. Leni Robredo: Ang sinasabi po ni Sen. Marcos, kung meron daw pong judgement ang court, susundin. Pero mayroon pong dalawang judgement, yung US Court at Singapore Court na inoorderan sila ibalik yang nakaw na iyan. Hangang ngayon po, hindi pa din sinusunod.

Pia Hontiveros: Sen. Marcos?

Sen. Bongbong Marcos: Siguto maliwanag na maliwanag na tayo ay nasa gitna ng kampanya. Eh, siguro naman, alam- abogado po si Cong Robredo, sigurado akong na alam naman niya na hindi pamilya ko ang humahadlang sa pagbayad ng compensation sa human rights complainants. Ang humahadlang po dyan , ng kaso nay an ay nasa gitna ng human rights claimnant at saka ng gobyerno na pinangungunahan ng Liberal Party. Kaya ang Liberal Party ang humahadlang sa pagbayad ng human rights compensation.

Cong. Leni Robredo: Hindi po iyan totoo. In fact, yung atin pong Gob. Gusting gusto na bayaran ang human rights victims. Kaso, kakaunti pa lang nag po yung nacocover ng judgement ng court, ang dami pa po nilang natatagong yaman at nakikita pa po natin yan ngayon

Pia Hontiveros: Hold on, candidates.

Sen. Bongbong Marcos: Napakasimple lang po, kung talagang ninanais ninyo na mabayaran ang compensation, bawiin ng Gob. ang inyong claim, at agad agad mababayaran ang human rights. Ang liberal party ang humahadlang.

Pia Hontiveros: Sen. Cayetano, go ahead.

Sen. Alan Peter Cayetano: Bumalik tayo sa topic, human rights. Ang human rights po kasama diyan,:hunger, pagkain. Kasama po diyan gamot, kasama po diyan extrajudicial killings. Kailangan sundin ang batas. Kasama po dyan ang shelter. Why has this all been denied to people? Because of corruption, greed of power. Martial law, 20 years ago was not about peace and order. It was about keeping 1 family in Malacanang. Having said that, right now Kidapawan. People are hungry. El Nino in 23 provinces, Govt. is not doing anything. Pinapabayaan LGUs bahala sila. Number three, korte. Sen. Bongbong is not being honest with you. Dalawang administrasyon. Kay Erap at kay GMA kaya sila kumampi para malakad yung kaso. 1B pa ang pending sa court na sila ang humahadlang na mapunta na sa Gobyerno ang $1B .

Pia Hontiveros: Sen. Marcos then Sen. Escudero

Sen. Bongbong Marcos: Hindi ko alam- hindi ko alam kung saan ng gagaling. Si Sen. Alan, nagiimbento ng kung anu-ano. Tingnan po ninyo kung ano- ang kaso tungkol sa human rights compensation ay nasa gitna ng Gobyerno ng Pilipinas at ng human rights claimnants. Wala na po ang pamilya Marcos. Hindi man po kami nagaargue, hindi na kami nagpapadala ng abogado sa kaso nay an. Ang humahadlang sa pagbayad ng compensation ay ang gobyerno ng Pilipinas na ppinangungunahan ng Liberal Party. Yan po ang katotohanan.

Sen. Alan Peter Cayetano: Sen. Marcos, I am talking about the 1B with the PCGG and the 5M na nakatago pa. Kung ako nagsisinungaling, hahamunin kita ngayon. Fact check. Pag mali ang sinabi ko ngayon, mag wiwithdraw ako. Pero pag ikaw mali, di mo lang wiwithdraw, isoli mo ang pera sa tao.

Pia Hontiveros: One final response on Sen. Marcos on that issue, then Sen. Escuderto. Then a question for Honasan and then that’s it. Sen. Marcos?

Sen. Bongbong Marcos: Well, once again kailangan ko- Maliwanag na maliwanag ang akin mga sinasabi na ang human rights claimnants ay wala po kami, wala po ang pamilya Marcos, hindi na nagpapadala ng abogado ilang taon na. Ang naglalaban na po diyan ay ang Gobyerno at human rights claimants. Hindi po kasama ang Marcos family sa usapang yan.

Sen. Chiz Escudero: Alam niyo masarap pagdebatihan ang pag hingi ng tawad. Pero may kasabihan nga sila: pag binasag mo ang plato, humingi ka man ng tawad hindi na mabubuo ang plato. Basag pa rin iyon. Para sa akin, ang mahalaga at importante, hindi ang balangayan nan nagaganap ngayon pero kung ano ang dapat gawin. Ginawa at ginagawa ngayon. Pinasa po naming ang pangunahing akda: una, ang Compensation Bill sa human rights victims na nag recognize at acknowledge sa mga labag sa pangkarapatang tao ng panahon ni dating Pangulong Marcos. Pinasa din naming ang Anti-Torture law. Bilang pangunahing may akda, sa kaunaunahang pagkakataon, may command responsibility ang opisyal ng pamahalaan miski na wala sila doon. At pangatlo, ang Anti Enforced Disappearance Act na sana, sa pagpasa ng batas na ito, hindi na nila pwede gawin pa ang pangaabuso ng nakaraan.

Pia Hontiveros: So much airtime already given to Sen. Marcos. Sen Honasan we just have a question for you. Related to this, you had already said before, just very recently that it is not right to blame the son for the sins of the father. What did you mean by this in light of whatr Sen. Marcos was saying earlier.

Sen. Gringo Honasan: It’s a judgement call that I cannot make. For the individuals that are being alluded to. Again, I go back. Poverty, rights, are universal. It does not recognize a family names, personalities. That is why apply rule of law. Streghten our institutions, even our justice system has been politicized in a very political manner. Streghten our institutions, para kahit na sino ang administrasyon, susundin at irerespeto yung lahat ng rights. Lalo na right to life. When the right to life is involved, freedom of the press, freedom of expressions, freedom of speech, tabi lang. One life. Lalo na kung life of institutions.

Pia Hontiveros: Thank you, Sen. Honasan. Before we go on break, this is a ‘Yes or no’ question. No, this is not about corruption or human rights or hidden wealth- so you can relax Sen. Marcos.

The question is- Candidates sign boards please. Do you support same sex marriage? Can we see your responses please.

Senators Cayetano, Escudero, Marcos-

Cong Leni Robredo: but I think Govt. should be open to Civil Unions-

Pia Hontiveros: I’m sorry, Ma’am. No explanations here- and Senator Trillanes. Everybody says no. All right.

Webb : Welcome back to Pilipinas debate 2016, with us here on stage our candidates for Vice President of the Philippines – Senators Alan Peter Cayetano, Chiz Sen. Chiz Escudero:, Gringo Sen. Gringo Honasan:, Bongbong Marcos,Congresswoman Leni Robredo and Senator Sonny Trillanes. Now, our next topic is about peace and order in the country. We go to our panelist CNN Philippines senior correspondent David Santos. David , go ahead.

David: Good evening. This question goes to Senators Trillanes and Cayetano. On Saturday, more than 20 people, mostly soldiers were killed in an encounter in Basilan, hundreds of thousands in the region have died due to this decades long conflict, how do you propose to achieve long lasting peace in Mindanao?

Pinky Webb: Senator Trillanes, you go first.

Sen. Antonio Trillanes:Okay, the only way to deal with the cessationist problem is through the negotiating table. Maraming kababayan natin na ang nag-iisip, they toy with the idea na mag all out war, ginawa na po natin iyan at hindi ito nagwork.Nakuha nga natin iyong mga bases pero wala sila, umalis na sila. Kasi pag iniwan mo iyong baril and nakihalo sila sa ordinaryong civilian, hindi mo na sila mahahanap. So babalik tayo dito sa negotiating table. However, itong present BBL, hindi ito pwede dahil madaming unconstitutional provisions at may mga security provisions tayo na kailangang ipasok. Ang proposition ko ay mag-create tayo ng autonomous regions, one for central Mindanao and one for Basilan, Sulu, Tawi-Tawi dahil historically and culturally magkaibang grupo sila. Hindi natin sila pwede pag-isahin. So iyan sa major flaws nitong mga policy makers natin na tinutulak sila pag-isahin pero talagang hiwalay sila.

&nbsp

Pinky Webb: Senator Cayetano please.

Cayetano: Ang problema sa Mindanao ay problema ng poverty at problema din ng historical injustice . Labingtatlo sa dalawangpu na mahirap na probinsiya nasa Mindanao. Pero one third , isang trilyon ng buong budget ng Pilipinas nandito po sa Metro Manila, wala pa diyan iyong BPP. So iyong sinasabing imperial Manila, pero hindi rin nakikinabang iyong taga Manila dahil iyong baha, iyong sikip dito sa Metro Manla, iyong mga problema ng kakulangan ng trabaho. Kaya ang sabi nga ni Mayor Duterte , na ating sinasangayunan, nothing short than federalism will solve the problem in Mindanao. Einstein told us if you keep doing the same thing and expect a different result that’s stupidity. I don’t call anyone stupid and I don’t believe in stupidity. But if we keep giving the same answers and we don’t provide the political will , the leadership for a federal government or at the very least equal opportunity Luzon, Visayas and Mindanao.

Pinky Webb: Senator Marcos first please and then Senator Sen. Gringo Honasan: and then Senator Sen. Chiz Escudero:

Sen. Bongbong Marcos: The way towards a true lasting peace in Muslim Mindanao is to continue the peace process, Kailangan po natin ipagpatuloy ang ang proseso ng kapayapaan. Iyong naibigay samin ng Palasyo na BBLay hindi talaga magdadala ng kapayapaan. Unang-una, tio ay labag sa konstitusyon. At pangalawa, ang kinausap lamang ng pamahalaan ay MILF ,hindi po kinausap ang kababaihan, hindi po kinausap ang Local Government, hindi po kinausap ang mga sultan, hindi po kinausap ang MNLF, hindi po kinausap ang mga Kristyano, kaya po lahat ng sektor ay kailangang nakakaunawa sa gingawa dito sa proseso ng kapayapaan. Kailangan lahat ng sector ay kasama dito sa magiging solusyon ng kapayapaan. I filed a substitute bill that was inclusive, that included all the different elements that we need to help us for this process to succeed, and that I believe will lead us (cheering)… to what we are searching for so long.

Pia Hontiveros: : Senator Sen. Gringo Honasan:

Sen. Gringo Honasan:: Pia, how do you solve an idea for rebellion, cessation, insurgency, criminality, terrorism with a better idea, good government. Address the root causes- social injustice, poverty , hunger, ignorance, homelessness…pinadala ako ni Vice President Binay, kausap ko si Chairman Murad, ito social injustice. We must commit ourselves to the fundamentals of the peace process and we must recognize right to life, basic services, food, clothing, shelter, education, health services that will solve or begin to solve the problem.

Pinky Webb:Senator Sen. Chiz Escudero:, go ahead Sir

Sen. Chiz Escudero: : Ang tanong tungkol sa pinatay na sundalo, ang pumatay sa kanila teroristang Abu Sayaf. Walang usapang negosasyon dapat sa teroristang Abu Sayaf. Dapat hanapin, pulbusin at ubusin sila ng gobyerno. Kung pag uusapan naman ay rebelyon at peace and order problem sa Mindanao, atpara sa akin, kahirapan ang ugat ng rebelyon, kahirapan ang ugat ng krimen. Hangga’t hindi natin tinutugan ang problema ng kahirapan , palaging may criminal, palaging may rebelyon. Nalungkot ako sa nangyari sa Kidapawan. Iyong nagpakain sa atin, walang makain.Bigas na hinihingi nila pero ang binigay sa kanila bala. Imbes na patayin iyong nagugutom, dapat ang patayin natin kagutuman sa ating bansa. Layunin namin maglaan ng one-third ng national budget para sa Mindanao, katumbas po nito isang trilyon. Sinusundan namin ang kasabihang, put your money where your mouth is.

Pia Hontiveros: : Senator Trillanes counter rebut please

Sen. Antonio Trillanes:Ang katanungan po amin ay paano naman susulosyunan and cessationism . Ngayon, I refuse to touch the recent death of the soldiers dahil ngayon pa lang inaalam kung ano ang nangyari doon. However, dito po sa Abu Sayaf, assuming sila ang may kagagawan niyan , there is only the military option, kailangan po natin paigtingin iyong military operations natin at iyong information exchange with our allies. So iyon ang mga gagawin natin, the military option for the Abu Sayaf na mga terorista. Ngayon kailangan din natin i-improve iyong ating capability ng Sandatahang Lakas kaya nga bilang principal author ng AFP modernizationlaw, nangyari ito. However, marami pong pangangailangan ng ating bayan kaya mag dahan-dahan ang pag modernize natin. Meron din po akong tinutulak na panukala na magdadagdag ng mga numero ng mga sundalo. However, inabot na tayo ng suspension ng Congress, pero ito ang kailangan dahil konti na sundalo nating ito.

Pinky Webb:Senator Marcos, go ahead Sir

Sen. Bongbong Marcos: meron lang ako na nais na idadag. Meron pong mga pangyayari na nakakabahala. Nakikita po natin halos araw-araw pag tayo nanood ng news ay nakikita natin ang mga pangyayari sa Middle East na ginagawa na tinatawag ng grupong ISIS. Sinasabi po na ang ISIS ay sumusubok na pumasok dito sa Pilipinas. Kung hindi po natin ipagpapatuloy ang proseso ng kapayapaan at hindi po tayo magkasundo sa ating mga kapatid na Muslim ay mas madali silang pumasok dito at dalhin ang karahasan na dinadala nila sa ibang bansa sa Middle East. Kaya po napaka importante kapag tayo naman ay nagkaroon ng kasunduan sa ating mga kaibigan na Muslim, sa ating mga Muslim na ibinaba na ang kanilang armas ay palagay ko ay maliwanag na maliwanag na mahihirapan ang ISIS na pumasok dito sa Pilipinas. Iyan ang dapat nating alalahanin, kaya ang proceso ng kapayapaan ay napakaimportante.

Pia Hontiveros: : Senator Cayetano

Cayetano: I have spent a lot of time in Mindanao, the last four years. For those of us watching, kayo po na taga Luzon at Visayas, parang ang gaganda po ng sagot. Parang lahat iyon kaya i-solve ang problem ng Mindanao. Pero pumasyal kay at magtanong sa kamag-anak ninyo sa Mindanao. Pagka iyong BBL ang ginawa, ayaw ng MNLF, pagka eto ginawa ayaw ng NPA. It is only federalism , payag ang NPA, payag ang MILF, Payag ang MNLF, payag po ang gobyerno, payag po ang mga sundalo . Sino po ang may ayaw?. Iyong nakikinabang sa sistema ngayon, iyong lalong yumayaman sa sistema ngayon. Pangalawa po, ang Abu Sayaf is a peace and order problem pag nahahalo sa problema sa Mindanao. It is only the Duterte-Cayetano team that gurantees that puts in solution of six months of peace and order. I challenge our opponents come out with a plan. Huwag niyo lang sabihing hindi namin kaya, ipakita niyo kung kaya ninyo at gaano katagal.

Pia Hontiveros: : Alright, time check it is 7:00, it has been a…last 2 hours but we are not through yet. We will now move on to criminality.

Pinky Webb: and it is perfect because Senator Alan Peter Cayetano just mentioned the 6 month grace that’s been talked about and quite popular, that is our next topic.

Pia Hontiveros: : Senator Cayetano,your running mate Mayor Duterte said he will eradicate crime in 3 to 6 months, how exactly is that going to happen?

Cayetano : First of all po, political will. Ang peace and order po , hindi tren yan, hindi po kalye na kailangan mo isa, dalawa, tatlong taon. Sa political will, parang sa bahay mo iyan pag sinabi mong tahimik kayong. Kung takot sa iyo at naniniwala sa iyo, tahimik yang mga yan. So ang mga criminal nakikinig po iyan. They have to be sure na sila ay makukulong at kung sila ay lumaban, patay sila,. Pag hindi sila lumaban, kulong sila. Pag sila tumigil, walang problema. We have a plan, we have a strategic plan. We can use modern crime fighting equipment like CCTV, you can use the crime lab etc. But without the leadership and without the result, it won’t happen. We offer you Davao, walk at 11:00, walk at 12, walk at 2:00, binata ka, dalaga ka, uuwi ka nag buong-buo, safe , hindi ka na-molestiya (crowd cheers)…, if it happened in Davao, it can be done in the whole Philippines. We can suppress crime in 6 months.

Pia Hontiveros: : You can suppress crime in 6 months?

Cayetano: Yes

Pia Hontiveros: : That is a promise that Duterte – Cayetano or –

Cayetano: By December 31, 2016, kung ibibigay sa amin ng Panginoon ang presidency at vice presidency, on December 31, 2016- kung hindi kayo sa safe sa mga kalye, magre-resign kaming dalawa.

Pinky Webb:Senator Trillanes, in an interview you said that a Duterte presidency is a disaster and Senator Alan Peter Cayetano often mentioned and Mayor Rodrigo Duterte mentioned how safe Davao is, but you gave examples of just the Sasa wharf and the Davao airport, Sir?. Go ahead

Sen. Antonio Trillanes:So, alam ninyo, malapit na ako maniwala sa sinasabini ni Senator Cayetano eh. Kung naayos na ni Mayor Duterte iyong Davao City … Taguig ay maayos. Hindi ganito, huwag tayong magbolohan dito kasi it is not fair to the people. Kasi iyong Davao city, fourth siya sa highest na pinaka maraming krimen sa ating bansa. So kung hindi natapos ni Mayor Duterte Mayor ng more than 20 years iyong ang krimen sa kanyang bakuran, hindi pa natin pina-uusapan iyong murder ha, rape at other index crimes. Papaano niyo ngayon sasabihin na six months? ‘Wag tayong magbolahan dito. Magpresent ka ng plano at para fair naman doon sa mga ibang tumatakbo.

Cayetano: Let me answer that

Pia Hontiveros: : Go ahead

Cayetano: First of all, Senator Trillanes, maglakad ka o yong pinakamaganda dito po sa UST, palakarin po natin sa Davao. Pag siya po ay na-harass, binastos, ni-rape,ki-nidnap, hindi kami tatakbo ni Mayor Duterte. Iyon ang standard na gusto kong ibigay sa iyo. Pangalawa, bakit hindi crimeless

Sen. Antonio Trillanes:Hindi totoo yan

Cayetano: Let me finish first, that is why we said we will suppress crime. The reason why it is not completely gone or completely suppressed is simple: Hindi naman presidente si Mayor Duterte. Si Mayor Lani nandiyan, sasabihin mo hindi safe Taguig? Hindi naman siya presidente. So kung hindi ka presidente, may corrupt na heneral, mayroon pong smugglers, may kidnappers na nandiyan. Ang tanong kosa inyo – Ano ang plano ninyo para gawing safe ang Pilipinas rather than pintasan ninyo ang magandang record ni Mayor Duterte?

Pia Hontiveros: : I’m sorry Senator Trillanes, answer this last comment from you, we will move one

Sen. Antonio Trillanes:Okay, ako po ay may pinepresenta na anti-crime na program pero hindi po ako ‘yung tumatakbo na presidente. Pero ito kasi, hindi po totoo iyong sinasabi na walang krimen sa Davao at walang krimen sa Taguig. Sa akin, it’s not fair. Maraming sumasakay, maraming nalilinlang na mga kababayan natin na doon sumasakay kasi baka umasa sila. It’s not fair kapag umasa sila, ibinigay nila ang boto nila tapos pagdating doon, sasabihin niya ‘Hindi ko pala na-solve, aalis na lang ako”. Huwag tayo ng ganoon. Paki sabi na lang sa presidente ninyo, magsalita siya paano niya gagawin iyon.

Pia Hontiveros: : No, I’m sorry Senator Cayetano, we really need to move on, but you know, I’m sorry, earlier Senator Marcos had already signified that he will say something. Senator Marcos, can you make it brief, we need to move on to climate change. Go ahead Sir

Marcos : Thank you very much … Sinabi ni Mayor Digong, eh ika niya kapag hindi nalutas ang problema ng krimen in 3 to 6 months , ibibigay na raw niya iyong pagkapangulo kay Bongbong. Iyon sinabi niya. Hindi po sinabi na ibibigay niya kay Senator Alan. Palagay ko, dahil sa record ng Taguig na hindi naman nalutas ang problema. Ngunit, palagay ko, nakita niya ang aking kakayahan dahil sa problema ng peace and order, problema ng kapayapaan sa Mindanao, ay meron po tayong ibinibigay na substitute bill na magdadal ng y ng kapayapaan sa Muslim Mindanao .

Cayetano: Noong sinabi ni Mayor Digong, kaharap ang mga Ilokano mayors. He was being playful. Pero ang sinabi po niya all over the country, “Pag hindi mo iboboto si Alan, huwag mo akong iboto.” Pero, hindi ko po tinatanggap iyan kasi siya ang kailangan natin. Ako po, kahit hindi n’yo iboto, 100 percent, Duterte. Si Bongbong, kapag nasa Cavite, Bongbong-Binay; kapag nasa Ilocos, Binay o kaya Poe-Marcos; kapag nasa Mindanao, Duterte-Bongbong. Iyan po ang klase ng pamumulitika niya. Isasaksak niya ang presidente para siya magiging presidente. Ako, huwag n’yo na akong presidente, alalay nalang ako ni Mayor Duterte .

Sen. Bongbong Marcos: Kasalanan ko po ba kung iyong mga kaalyado niya eh mas gusto sa akin?

Cayetano: Ikaw iyon… ( inaudible)

Pia Hontiveros: : Alright, candidates and audience, please. Magpapalamig muna tayo ng ulo.

Pinky Webb:Kailangan magpalamig muna ng ulo candidates. It is time for our Yes or No answer. And a very important topic that we need to get an answer from you. Candidates, do you think the Philippines is doing enough to address the urgency of climate change? Yes or No ?

Webb : All believe that the Philippines is not doing enough to address the issue on climate change. And we are going to take a quick break. When we return we’re going to talk about something also very important and something that needs to be discussed. What are their plans on traffic and other urban concerns? We will be right back.

2:15

Pia Hontiveros: this is a CNN Philippines special presentation the first Vice Presidential debate of the Pilipinas Debate 2016 series. We are coming to you live from the University of Santo Thomas and we would like to let everybody know that we are going to extend this debate by 2 more minutes. We need to ask more general questions of all our candidates. Magpapa-init na naman tayo ng ulo

Pinky Webb: (laughs) at least nag ku-cool down naman sila

Pia Hontiveros: Senator Honasan, this one you will answer first. So far, we heard our candidates talk about corruption, political dynasty, human rights,peace and order.. we’ll talk about traffic conditions, especially here in this capital. The 2014 study finds…that more 2 billion a day potential income because of traffic. There is a sense of urgency here to solve this problem. What is your solution and more importantly, how soon can the people feel the difference? Senator Honasan, we’ll start with you first.

Sen. Gringo Honasan: Pia, It’s a long term work in progess. We should have started years ago.Land use planning, we must determine what areas we want for agricultural, industrial,commercial, educational centers, government centers… kung saan dadalhin iyong kalsada, iyong riles ng tren, iyong airport, iyong seaport. Systematic long term planning.3E’s – engineering, public education and enforcement.Siyempre, taasan natin iyong sahod ng traffic enforcers, ng mga ka-pulisan natin.So it is a holistic approach. Pero, security in the generic sense, security of traffic, job security, food security. It will holistically help solve the traffic problem.

Pinky Webb: That’s a general question so all candidates will be answering that question, Senator Marcos, you’re next Sir.

Sen. Bongbong Marcos: Thank you. Sa palagay dito sa problema ng traffic, ang unang-una nating dapat gawin ay bawasan ang mga sasakan na nasa daan. At marami pong paraan para gawin ito nakita naman po natin ang iba’t ibang lungsod sa ibang bansa na kanilang nagawa na ito. Ngunit , kung babawasan natin ang mga sasakyan, ay kailangan nating pagandahin ang ating public transport system. Pagandahin na po natin ang patakbo ng ating mga bus. Pagandahin napo natin ang takbo ng ating tren. Ang dapat ay ibigay natin ng kontrata sa MRT huwag po sa mga amateur na hindi alam ang ginagawa, at kaya dapat ay ibigay natin sa mga nakakaintindi kung paano magpatakbo at paano madamihin ang linya ng MRT para pinagbibigyan naman natin ang mga mang-gagawa na makapunta naman sa trabaho at makuwi . At iyon pong imprastraktura ay kulang din. Dapat po tapusin na po natin ang by-pass road na matagal ng pinapangako , mula pa noong ilang administrasyon na hanggang ngayon hindi pa natin nagagawa.Hindi natin maunawaan kung bakit. In the long term, ang kailangan natin gawin ay decongestion. We must decongest the cities. Ang mga tanggapan ng mga pamahalaan, ang mga negosyo pati mga planta ay dapat na ilabas sa Maynila para hindi tayo nagsisiksikan dito sa Maynila.

Pinky Webb: Alright, let me repeat the question, what is your solution to the traffic problem and more importantly, what we want to know is how soon can the people feel the difference? Congresswoman Leni Robedro you are next Ma’am

Cong. Leni Robredo Alam po ninyo 70% ng ating population ay commuters. Kasali nap o ako doon, nag bu-bus po ako lingo-linggo . Noong nag-aaral po ako sa San Beda noong nakaraang semester, nag-LRT2 po ako lingo-linggo. Pero po doon sa 70% na commuters na iyon, 13% lang sa ating mga kalsada iyong nagagamit na bus kasi iyong karamihan po talagang mga private cars lang. Madali pong sabihin na bawasan iyong private cars pero hangga’t inefficient pa ang ating mass transport system, talaga pang mas lalong nahihikayat na bumili ng mga sasakyan. Kasi dib a bakit ka nga naman makikipag siksikan kung mas madali iyong sariling sasakyan. Dalawa pong solusyon, ayusin iyong mass transport system natin. Ako po sang-ayon ako sa rapid bus transit system na inumpisahan na po ngayon. At sang-ayon ako na iyong mga drivers ay di-sahod na at para hindi na nag-aagawan ng linya sa traffic. Sang-ayon po ako na ayusin na lahat ng mga transport, iyong PNR papauwi sa amin sa Bicol, matagal nap o naming iyong hinaing. Medyo may liwanag na ngayon pero naglalaway pa din po kami. Pero iyong pinaka long term solusyon talaga, pagpapa-ayos ,pagpapa-asenso ng mga kanayunan. Kami pong mga taga probinsiya ayaw naman po naming madala sa Maynila. Dahil nadito lahat ng oportunidad, pumupunta kami. Pero kung ang oportunidad nandoon na sa amin, hindi na kami kailangang pumunta dito.

Pia Hontiveros:Senator Trillanes

Trillanes: Ang una pong dapit gawin ay ilipat ang Kapitolyo natin either sa Pampanga or sa Nueva Ecija. Ginawa na ito sa Malaysia. Iyong government center nila inilabas nila so na decongest immediately ang city. Nagyon dito naman sa probinsiya kasi ang nangyari dito kasi pumapasok ang mga kababayan natin dahil nandito ang mga opportunity. Laya kailangan natin ng rural development plan to develop the provinces. So that way they will be staying there kasi nandoon na iyong mga trabaho. Ngoyon dito naman sa Mtero Manila, kailangan natin i-discourage , kailangan nating baguhin iyong kultura ng pagdadala ng kotse. Paano? By creating a mass transport system similar to what they have in Singapore or Hong Kong, na kung saan naka link iyong kanilang mga railway system. Dito po sa atin ang pwedeng gawin iyong mga monorails. In a sense na kahit na anong parte sa Mtero Manila pwede ka pumunta at one block lang ang lalakarin mo, sasakay ka lang, may mga covered walkways, covered sidewalks para to encourage the people to take the mass transport system at hindi na sila magdala ng kotse. Itong monorail na ito mas mabilis itong gawin kaysa sa LRT dahil mas mababaw ang hukay nito. Ito ang ginagamit nila sa let’s say sa Sydney, at ibang mga urban areas. So iyan iyong mgapanukala at magagawa kaagad iyan kung immediately pag-upo ng next administration, pasisimulan na kaagad ang mga proyekto.

Pia Hontiveros: Senator Sen. Alan Peter Cayetano:

Sen. Alan Peter Cayetano:: Ko-kopyahin namin ni Mayor Duterte ang mga plano nila tutal lahat naman ng plano nila nasa JICA master plan para sa Metro Manila at sa iba pang masterplan ng NEDA, pero wala naming nangyayari katulad ng Mindanao Railway System. 2010 pa lang nandoon . 2012 may feasibility study , hindi po nagagawa. Pero ang Davao po, tatlong araw lang, pa gang permit wala pang pirma kay Mayor mo na mismo kukunin. Sa ciudad po ng Taguig, congratulations love, congratulations sa mga taga Taguig, civil service number one sa buong Pilipinas sa anti-red tape. They will provide the program, we will provide the leadership. Why? Minsan po nasa Makati ako 9:45,sabi ko doon sa waiter “pare pasensiya na , gusto ko sanang tikman kape ninyo pero ano na mag clo-closing. Sir, okay lang. Sabi ko anong okay lang? Anong oras ka pa makakauwi? Sir, dati noong lumang terminal pa , isang oras at kalahati, ngayon 3 hours. Sabi ko 3 hours one way? Eh paano na pamilya mo? Sir, para akong OFW sa sarili kong bansa.” Eto po ang mga story ng mga Filipino na if we have an efficient railway system, an efficient mass transportation system, they will have 3 or 4 more hours with their family everyday. Katulad ni Abaya, napabayaan ang lahat ng ating tren. So kahit anong ganda programa mo kung iyon din ang leaders mo, wala rin pong mangayayari . Again, it’s leadership and political will.

Pia Hontiveros: So how soon can we feel the difference Senator Sen. Alan Peter Cayetano: under the Duterte adminstration?

Sen. Alan Peter Cayetano:: Siguro 2 to 3 years. Hindi kaya …

Hontiveros : Yes, Senator Sen. Chiz Escudero:

Sen. Chiz Escudero: : Tama ang sinabi nilang lahat –mass transport system, decongestively centers pero may i-dagdagdag ako. Ano mang solusyon para ma-resolbahan ang traffic sa ating bansa dapat simulan sa liderato ng DOTC layunin naming ni Senator Grace tanggalin si Secretary Abaya at huwag siyang pantiliin bilang DOTC Secretary. Pangalawa, dapat maging strikto tayo sa mga colorum. Pangunahing problema, marami na ngang sasakyan, iyong illegal nandiyan pa. Pangatlo, ibalik ang kalye sa kotse at ibalik ang sidewalk sa tao. Alam ninyo Pinky, Pia sa gilid ng UST street ng Espana, 4 lanes iyan hindi nga lang napapansin na 4 lanes, mukhang 1 lane na lamang dahil kinain na ng ating mga kalye , kinain na ang ating mga sidewalk. Matapos nating ibalik iyan naniniwala ako, mararamdaman agad ang kaginhawahan sa traffic dahil mababalik at magagamit muli ang dati ng ginagamit na sasakyan at mababalik at ibabalik ulit ang dati ng dapat na ginagamit na mga pedestrian at ng ating mga kababayan. Sang ayon ako sa lahat ng kanilang sinabi, dagdag lamang iyon.

Pia Hontiveros:Thank you very much, I’m sorry Sir we really need to move on. Let us go back to out panel, a question from John Mangun of the Business Mirror. John ?

John: If you are elected Vice President, what are you going to do to improve the provincial transportation in the next 6 years?

Pia Hontiveros: That question from John is a general question, we’re going to ask Senator Marcos first to answer that.

Sen. Bongbong Marcos: I think…that is part of the decongestion process, nailabas natin ang mga tanggapan at ilabas po natin ang mga negosyo sa labas ng Metro Manila ng hindi tayo nagsisiksikan dito. Ang una nating gawin ay itapos na natin yong tinatawag na Northrail system, itapos na natin iyong Southrail system. Iyan ang magandang pagsisimula para dito sa paglutas ng problema ito. At ito po ay magbibigay din ng pagkakataon para sa ating mga kababayan na nasa labas ng Metro Manila na maghanap ng kanilang sariling trabaho doon kung saan sila nanggagaling kung saan sila tinitirahan.

The rail system is the cheapest way to move passengers and cargo. Kaya ang dapat nating i-develop ang ating train system dito sa Pilipinas. Nakita po natin ang iba’t-ibang bansa na highly developed ang kanilang ekonomiya, malaki ang kanilang inaasahan sa kanilang systema ng tren at kugn ito ay mangayayari hindi kailangan dumagsa ang kahit sino man sa Maynila dahil ang trabaho ay nandoon kung saan sila nakatira. Hindi na nila kailangan umalis sa kanilang mahal sa buhay, hindi na nila kailangang umalis doon sa kanilang minamahal na probinsiya. Iyon po ang mga si,pleng solusyon pero ang problema po ay hindi tayo sa mga nakaraang ilang taon hindi po tayo nakakabuo ng malaking programa sa admistrasyon na ito kaya’t hanggang ngayon walang nagyayari pa.

Honteveros: Thank you Senator Marcos. Congresswoman Robredo-

Cong. Leni Robredo Nag akda po ako ng dalawang panukalang batas para buhayin na iyong PNR. Iyong isang panukalang batas para i-extend ang charter nito na nag end na po noong nakaraan taon. Iyong isa panukalang batas para mag in-fuse ng capital dito kasi napakatagal na pong panahon na umaasa kami doon pos a Bicol, umaasa iyong mga nasa North na maayos na ang railway. Pero maayos na sandal masisira ulit. Ang hinihiling po naming ayusin siya na sustainable na iyong ayos. Iyong konting ulan, hindi na siya maaapektuhan. Kasi sa kanya po nakakasalalay ang aming oportunidad para maka compete an gaming agricultural product. Pero ang tinutulak po natin hindi lang dito sa Luzon, na maayos ang railway system, pero pati na rin sa Mindanao, kailangang-kailangan iyon sa kalakihan ng lugar. Sa Cebu po ang alam ko nag umpisa na din iyong rapid mass transport system na talaga pong makakatulong ang mass transport system, pero kabahagi nito ang sisnasabi ko po kanina na itinutulak po namin na talagang ayusin na ang kayanunan at pag ayos ng kayanunan , pag dadagdag ng oportunidad hindi lamang sa transportation. Hindi lang po sa trabaho, hindi lang po sa pagkain , sa communication na hindi na kailangang lumilipat-lipat ng lugar at iniwan iyong kanilang pamilya.

Pia Hontiveros:Thank you Congresswoman Robredo. Senator Trillanes-

Trillanes: The answer to the question is the development and modernization of the railway system. However, pwede siya sa Luzon and some areas of Visayas only. Sa Mindanao, maganda sanang lagyan ng railway system. However, hanggang sa may gulo dyan hindi talaga feasible iyan kasi isa lamang magpasabog sa riles, ma de-derail iyan at maraming mamamatay. Kaya nga I stand firm in my contention that need to bring the peace first in Mindanao before we will be able to develop the area.

Pinky Webb: Thank you Senator .Senator Alan Peter Sen. Alan Peter Cayetano: ,Sir-

Sen. Alan Peter Cayetano: : John ,can I reiterate my answer that it is about political will and I will give you examples.. Apat na taon na po ko sinasabi na gamitin ang Clark, at i-declare na twin airport system. Tahimik ang Liberal Party. Ngayon na nanliligaw sila sa Pampanga, sa clan ng mga Pineda at sa Central Luzon, biglang magbabago sila dapat daw gamitin ang Clark. Ma’am Leni uses the bus in going home. Mayor Lani and I use to go to Tiwi, Albay, she’s from Albay , using also a car. And you know why many business use a car or the bus? Walang night flight sa Albay. We have asked that from 2011 from DOTC. They keep on saying ther’s going to be a new airport. Kaya hindi muna kailangan ang night flight. So all of these are master plans. The Northrail po, ini-scrap, iyong right of way binalikan n apo ng tatlo ngayon. Kaya doble na ang presyo ng Northrail ngayon. Legaspi until La Union po ready ang right of way ng PNR, we are not doing anything about it. The one leg of the Metro Manila MRT equals the whole Mindanao railway system. Bakit hindi natin pinapalitan ang Mindanao? Bakit po? Kasi po iyong mga pumo-pondo sa eleksyon nandito sa Manila. Iyong nag-aagawan sa terminal nito, kaninong kontrata, nasa Manila. So the vested interest also comes into this contract. And we have to free our country and plan transportation in accordance with what is best for people not our funders.

Sen. Chiz Escudero:: Pabor ako sa sinabi ni Senator Sen. Alan Peter Cayetano:, nandyan lahat ng plano pero hindi pinapatupad at ang probelema nasa pagpapatupad ng mga plano at pagsasa ayos ng mga kontrata. Ang airport namin sa Daraga, tatlong bidding na naka-kansel. Tatlong bese na nag bi-bidding hindi natutuloy. Apat na taong delayed iyon. Ganoon din ang ilang proyekyo na dapat sana’y matagal ng nasimulan . Ni isa sa mga pinangako ng administrasyon ito, sa airport man o sa tren, wala po sila halos nagawa. Layunin namin at dapat tigilan na ang kapalpakan sa namumuno. Tigilan na ang paghahanap ng dahilan kaugnay ang si pagpapatupad ng proyekto. May kasabihan tayo – pag may gusto,palaging may dahilan; pag gusto palaging may paraan; pag-ayaw palaging gagawa ng dahilan. Puro pagdadahilan ang naririnig natin mula sa administrasyon na ito kaugnay sa administrayon na ito na matagal na plano na dapat lamang tignan at sundin nila. Kaugnay din ng problema sa probinsiya, dapat online na ang karamihang transaksiyon ng mga gobyerno, hindi na kailangan pang magpunta sa Maynila ng sino mang nasa lalawigan para kumuha man ng passport or ng permit mula sa National Government. No human intervention, online, makakabawas po iyan sa traffic sa ating bansa.

Pinky Webb: Thank you Sir, Senator Honasan-

Sen. Gringo Honasan: We must stop politicizing in a patisan manner national development. Iyong — land, 30 year plan iyan if it will be presided by or at least five presidents.We must relocate the centers of government and commerce outside Metro Manila. And that is doable immediately. Central Luzon must connect Metro Manila to the North. Southern Luzon must connect Manila toVisayas and Mindanao. The thirty development plan is also a full employment plan, kaya kabuhayan. When the ten thousand overseas workers were laid off in t he Middle East, dapat- dapat may naghihintay sa kanilang kabuhayan.

Hontiveros : Thank you Senator Honasan. Kapag ang pina-uusapan ang traffic tagalong mai-init ang ulo ng tao. Siguro dapat mayroon tayong debate tungkol sa traffic.Special guest po natin si Transportation Secretary Jun Abaya. Time out for our Yes and No question. Ua-aray nap o ang mga taong bayan sa napaka taas na income tax, oo or hindi, yes or no , bilang bise presdente, ipaglalaban mo ba ang pagbaba ng income tax? Yes or No

Pia Hontiveros: Yes, Senator Sen. Alan Peter Cayetano:; Sen. Chiz Escudero: Yes; No Senator Honasan; Pagbaba na income tax?

Sen. Gringo Honasan: Pagbaba ng income tax?

Pia Hontiveros:Ipaglalaban mo ba pagbaba ng income tax?

Sen. Gringo Honasan: Yes or No ? Yes

Pia Hontiveros : Yes ang sagot (Honasan), yes,yes ang sagot ng lahat

Pia Hontiveros : Live from Santo Thomas, you are watching live the Vice Presidential Debate, stay tune for more . Up next ang paborito ng mga kabataan, connectivity, magbabalik po

Pia Hontiveros: The countr’s internet speed is second to the slowest in Asia. Pangalawa sa pinaka pagong. Internet cost is the most expensive in the region. And now the 2 Telcos have implemented a 2GB cap that has left people even more frustrated. Everyone agrees it needs to get better. So the general question everyone will answer is: How do you free up the market for competition? We’re going to begin with Cong. Robredo.

Cong. Leni Robredo: Yung pinaka problema po talaga ng connectivity natin, 3MBPS lang po ang speed ng internet natin at napaka mahal pa. Kung iku- kung ikukumpara po natin to sa Singapore na 133MBPS talagang napakalayo natin. At ang masaklap po dito, hindi lang po to para sa mga kabataan na nagsosocial media pero marami na rin tayong dependents sa internet. Marami pong mga negosyong naka depend sa internet. Kaya nga sabi ng mga anak ko, human right na daw ito ngayon. Yung speed ng internet saka yung presyo niya. Pero sa atin po 3 yung problema. Yung una po lack of regulation. Yung sa NTC po, pag may mga pagbalga po ng regulasyon ng NTC, Php 200 pesos lang po yung penalty niya. Kaya sino naman yung susunod kung ganon lang kababa yung babayaran. Sunod po lack of competition. Ngayon po halos po monopolized, Monopolized ng isang company. Lahat po nakakabit dun sa isang company. Pangatlo, talagang kuklang na kulang tayo sa infrastructure. Kaya kami pos a programa naming ni Sec. Mar Roxas, sa programa po naming magiinfuse po ng napakaraming capital yung Gobyrerno natin. Para yung infrasgtructure natin sa connectivity, Gobyerno nap o yung dapat para hindi na ito mamononopolize ng players. Aayuisn po natin yung regulation. Aayusin po natin yung competition para hindi na lamang siya namomonopolize ng isa kung di magbubukas siya ng pagkakataon para may companies pumasok.

Pia Hontiveros: Thank you, Ma’am. Sen. Trillanes.

Sen. Antonio Trillanes: Unang-una po, kailangan mag tala tayo ng NTC na talagang independent. Hindi po galing sa mga Telecoms. So isa yan. Kailangan natin magbigay siya ng franchises, to at least 5 internet service providers. Kasi pag lumawak po yung kompitesyon, lahat po yan sila magpapagalingan,magpapabilisan at magpapababaan ng presyo. Yan po ang free market na concept. Ngayon dun naman pos a mga missionary areas na tinatawag, na di profitable for private companies- kailangan po Gobyerno ang magpatayo ng infrastructure na sag anon even in those areas magkakaruon sila ng access sa internet.

Pia Hontiveros: Thank you Sen. Trillanes. Sen. Cayetano?

Sen. Alan Peter Cayetano: 5o billion reasons why magbagal ang internet. Php 50, 000,000,000 po ang income n gating Telcos. Balitang balita sa amin lahat na ang naglalagay sa NTC ay sila din. Hawak ng Telcos sa lee gang mga pulitiko at kung sila ang pumopondo, wala kayong maasahan kahit anong ganda ng programa. Alam moo sa Taguig, marami kaming pamilyang OFW. Kaya sabi ni Mayor Lani, subukan lang natin mag live streaming tayo ng JS Prom at ng graduation. Ang tagal bago nagawa. Kung ano ano angginawa ng siyudad bago nagawa to. Nagulat kami sa response. Iyakan po ang mga pamilya ng OFWs. Noong umuwi sila, nagpadala ng letrato, ng video. Ang sabi nila, “Ma’am, akala naming hindi naming makikita anak naamin mag gragraduate. Dahil ni-live stream niyo. Nakita naming, why does it take a city? Why does the Govt. have to demand them from the Telcos when it’s their business and they’re making around Php 50 billion pesos. And you know why? In the places na mabilis ang internet: Korea, in Singapore- Hindi hawak ng Telcos anf politika. That’s why ayaw ni Mayor Duterte tumangap ng pera sa may kontrata sa gobyerno and I support him 100%. These plans our nothing if your backers tap you in the shoulder and said, “op! op! op! Di niyo pwede gawin diyan. Kami kalaban niyo dyan.”

Pinky Webb: Thank you, Sen. Cayetano.

Pia Hontiveros: Sen. Escudero?

Sen.Chiz Escudero: Privitized ang Telco industry kaya po hindi ginagastusan ng gobyerno sa ngayon. Tama ang sinabi ng mga kasamahan ko dito, hindi ito ginagastusan ng mga Telco industry dahil kumikita sila sa celphone calls at sa text. Kapag mabilis ang internet speed sa ating bansa, viber na at kung anong application ang gagamitin ninyo. Kaya ayaw nila gawin.Layunin po naming ni Sen. Grace, kasabay sa paglalatag ng infrastructure at kalye sa bansa, dapat kasabay na din ang paglalatag ng fiber optic at cable. Infrastucture din ang definition naming diyan. Para matigil na din ang ginagawa nila ngayon, gagawa ng kalye makalipas ang dalawang lingo huhukayin nila yun para lagyan ng tubo at kung ano man yun.Noong nagaaral ako card catalog at library ang pinupuntahan ko. Ngayon lahat ng estudyante gamit ang internet at nagkukumpol ng mahigit 1.3 Trillion na tanong-sa google pa lamang iyon kada taon/ Ano pa kaya yung ibang search engine. Karapatan na ang mabilis ng internet speed. Hindi lamang para sa mga estudyante pero pati na rin sa mga magulang, pati na rin sa bawat Pilipino na gusto makausap at makapiling sa pamamagitan ng internet ang kanilang mga mahal sa buhay.

Pinky Webb: Sen. Honasan?

Sen. Gringo Honasan: Pag ang pinaguusapan po ay connectivity, irationalize po natin yung foreign participation in the Telecom industry. Para magkumpitensya sa services at sa speed, ibaba ang presyo. Pag may security component, gawing libre. Security ang nakasalalay. Right to life. Single platform, hindi kanya kanyang antenna para maregulate ng husto. Example, may mg a drop calls tayo. Hindi pa umabot ng isang minute bi-nibill na tayo. Ito ang mga symptomas na kailangan natin- para mapaigting ang connectivity.

Pinky Webb: All right. Thank you, Sir. Sen. Marcos, Sir.

Sen. Bongbong Marcos: I would just like to comment on what Pia said earlierna ito ay interest ng kabataan, ang connectivity. Hindi lang po, alam niyo po na ang negosyo mas malaki na ang ninigosyo sa internet kaysa sa harap harapan na nagbebenta. Ganon ka halaga ang internet, hindi lamang para sa tsismsis sa social media, kuwentuhan. Kung hindi, talaga sa hanap buhay, pagaaral, n gating mga kababayan. Tayo nga ang pinaka mahal at tayo ang pangalawa sa pinakamabagal. Alam ninyo po ba kung sino ang pinakamabagal? Afghanistan po na may gera. Eh pero tayo ganun din ang patakbo ng internert. Kung- napakaganda po ng plano na bigkas ni Cong. Robredo. At matagal na poi tayong nag aantay dahil ang NTC po ay hanggang ngayon, hindi binibigay ang mga badwidth. Ngunit kung alam ng pamahalaan, kung alam ng Administrasyon ang dapat gawin, anim na taon na, bakit wala pa ginagawa? Bakit hindi pa ginagawa? Eto po ang aking sinasabi na hindi tayo makabuo ng isang malakignproyekto na gtanito ka importante. Sa aking paklagay i-streamline po nating ang patakbo ng NTC para sa pagbigay ng bandwidth at sa bigay ng frequency at saka bandwidth na kinakailangan. Papasukin na natin ang mga international service provider. Competition is always good for the comnsumerand we live in a global community- so let a sjoin the global community.

Pinky Webb: Congresswoman and Senators, thank you so much for your answer. And as I make it here on stage, it’s time for our ‘Yes or No’. Here is the question: Are you going to make Telcos accountable for failing to deliver the internet speed that they promised. Yes or no?

Pua Hontiveros: Unanimous, yes.

Pinky Webb: Mataas ang Yes ni Sen. Alan Peter Cayetano. Candidates, thank you so much.

Pia Hontiveros: Our next topic is about foreign policy. The question will go to Sen. Trillanes and Cong. Leni Robredo. CNN International Senior Correspondent, Ivan Watson has this question.

Ivan Watson: Hello, thank you for inviting me to participate in the CNN Philippines Vice Presidential debate. My question pertains to te South China Sea. How would your future administration deal with China and the competing claims to the Spratly Islands in the South China Sea?

Pinky Webb: Cong. Robredona

Cong. Leni Robredo: Ako sang ayon sa Gobyerno na ihain sa Arbitration ang problema natin sa South China Sea. Ito po ay naayon sa inglos at tayo po ay pinaghangaan ngibang bansa dito. Pero yung sa akin po, habang sana naghihintay tayo ng desisyon, doon po sa Arbitration dapat marami pa tayong ibang ginagawa. Halimbawa, dapat poi tong military minomodernize natin. Kasi pag hindi po natin ito binigyan ng pansin, parati po tayong at the mercy ng malalakas na nations. Pagkakataon din po ito para mag take on ang Pilipinas ng isang leadership role, na organisahin ang ibang claimants ng South China Sea. Kasi magiging malakas ang claim nati kung kabahagi na dito yung Indonesia, yung Vietnam at ibang bansa na mayroong claims dito. Sang ayon din po ako sa lahat ng peaceful means para makinegotiate, multi-lateral. Hindi lang po ako sang ayon pag bilateral.

Pinky Webb: Thank you Congwoman, Sen Trillanes. Yo’re next, Sir.

Sen. Antonio Trillanes: We have to unite as a nation behind the Arbitration case. At this point in time, hintayin natin yung resolusyon ng Arbitrary Tribunal. For the mean time, kailangan natin mag modernize. We need to stand on our own 2 feet and defend ourselves. However, itong pagmomodernize ng Armed Forces, matagl po yan at magastos po yan. Ngayon may problema rin tayo sa kahirapan so babalancehin yan. So in the mean time na nagmomodernize tayo, dahan dahan, kailangan natin pahigpitin an gating alyansa sa atin strategic partners. Kasama na diyan yung mga ASAN Nations, Estados Unidos, Japan at Korea. Ganon din, dito pos a pagka-pagdedeal with China. Kailangan hindi din hostile ang relationship natin sa kanila dahil may ibang aspekto ang ating relationship. Anyan na yung trade and commerce, rights ng OFWs and yung turismo.

Pinky Webb: Thank you, Sen. Trillanes. Sen. Marcos, I know you wanted to answer this question. However, this question is for you and Sen. Escudero. This question is from CNN Correspondednt and Anchor, Kristie Lu Stout.

Kristie Lu Stout: Thank you for having me. I am delighted to take part in the CNN Philippines VP debate. If I may, a 2 part question about the future of the relationship between the Philippines and the United States. What is your message to the next President of the U.S about how the alliance should be involved. And which Candidate do you think would be best for the alliance, Donald Trump or Hilary Clinton?

Sen. Bongbong Marcos: First of all, I would like to remind everyone- I would like to remind the U.S, our long time allies, that we in the Philippines are working towards national interest. Not towards Washington, not for Beijing but for the Philippines- and that must be the guiding principle in all that we do. Alam niyo po, yung ating Arbitration maganda po yan. Para anting napagusapan an gating mga claim. Ngunit po, pala ng palala po ang problema sa gitna ng Pilipinas at Tsinba/ Hindi po maayos yan hangang tayo ay makipag usap sa kanila. Hangat tayo ay makahanap ng isang pagkakasunod na agreement na pipirmahan ng China at ng Pilipinas. Hindi po tayo magkakaruon ng agreement nay an kung hindi tayo makikipagusap sa kanila. Subukan natin lahat ng paraan para-ng magkaruon tayo ng agreement sa Pilipinas at sa Tsinana n gang mga mangimgisda ay mabigyan ng pagkakataon-

Pinky Webb: Sen. Marcos to end your response to this question, which candidate- that was Kristie’s question. Which candidate in your mind would be best in the Alliance, Donald Trump or Hilary Clinton?

Sen. Marcos: I would say- I suppose I would- I would be very hesitant to say Donald Trump because he seems to be rather belligerent. So, I do not have any interest in waging war with any country.

Pinky Webb: Thank you, Sen. Marcos. Sen. Escudero?

Sen. Chiz. Escudero: Ang relasyon sa pagitahn ng Amerika at ng Pilipinas is one of equal partnership. Ang problema, ang tingin pa rin satin ng Amerika, little brown brother pa din tayo. Ang problema, masyado minamaliit an gating bansa kaugnay sa relasyon na ito. Katunayan, sa pagitan ng Amerika at ating bansa, dapat pantay. Dapat on equal footing. Hindi sila dapat mas mataas porket mas mayaman o mas malaki sila. Marapat isulong at ipaglabannatin ang pagiging pantay at parehas natin. Kaugnay ng West Philippine Sea, siguro ang unang hakbang na dapat gawin ng sino mang opisyal, tigilan na po natin tawagin na South China Sea yan. Yan po ay West Philippine Sea. Atin yan, at hindi yan sa kanila. Kaugnay ng Pangulo, maganda man pakingan, nakakaaliw man ang maanghang na salita, hindi kop o nakikita na magiging maganda para sa relasyon nating bansa at ng Amerika ang Pangulohan ni G. Trump.

Pia Hontiveros: Thank you, Sen. Escudero.

Pinky Webb: All right, a quick ‘Yes or No’ before we proceed. Candidates, our question is, do you have future plans to run for president of the Philippines?

Pia Hontiveros: Sen. Escudero is hesitating, Sen, Marcos what is-

[overtalk]

Sen. Bongbong Marcos: No, no. I have no plans

Sen. Antoino Trillanes: I refuse to answer-

Pia Hontiveros: Just yes or no? Everyone is saying no but Sen Trillanes is saying it needs to be qualified.

Sen. Trillanes: it needs to be qualified because it’s not- it’s not that simple to answer

Sen. Alan Peter Cayetano: You mean plans today?

Pinky Webb: So would you like to answer Sen. Sonny?

Sen. Trillanes: No, I have no answer.

Pinky Webb: Did you change your mind?

Sen. Alan Peter Cayetano: No, I was holding this-kung ngayon, wala. But I don’t want to put that,and then in the future- whatever happens. Wala akong plano sa ngayon.

Pinky Webb: Basically they all said No.

Pia Hontiveros: Yeah, let’s see. What happens in October 2021 kapag nag file ng certificate of candidacy for the May 2022 elections. Subject to a debate, a long debate.

Is the Vice President really just a spare tire? This general question for everybody of course, you have 1 minute and 30 seconds. As VP, you may be appointed to a second Cabinet position. What would you prefer? Sen. Trillanes first.

Sen. Antonio Trillanes: Based on the constitution, ang VP is indeed a spare try. Pero traditionally and historically, binibigyan nga ng puder yung VP. Kung ganyan po ang mangyare, nais ko po sana maging DILG Secretary ng sa ganon, matutukan ko yung peace and order situation nating bansa. At the same time, itutulak kovpo yung good governance advocacy ko dun pos a LGU. And yung best practices po, kailangan natin ipromote sa LGU, ng sag anon, lahat ng munisipyo ay wala ng maiwan. Yung magandang ginagawa sa mga progresibong mga lungsod, puweding gawin dun sa iba.

Pia Hontiveros: Thank you, Sen. Trillanes. DILG Secretary. Pero kung si VP Binay ang manalo?

Sen. Trillanes: Wala, magbabantay na alng ako sa kanya pag gumawa siya ng kalokohan.

Pia Hontiveros: Sen. Cayetano?

Sen. Cayetano: Ang gusto ko pong position kung mananalo si Mayor Duterte at ang inyong lingcod kung pagpapalain kami ng Diyos, ako po gusto kop o agenda setter, bastonero para siguradong masunod ang lahat naming plataporma. I don’t need a cabinet position. Just put me in a position to make sure our platforms are delivered to the people and delivered on time.Is the VP position a flat tire? I never look at any position as a flat tire. I’ve been a Vice Mayor, a councilor, a Congressman, dyan po sa labanan sa corruption, andyan po ako. I was ZTEE, dyan po s aFertilizer Scam, sa Binay investigation, I was never a spare tire. Bakit hindi?

Pia Hontiveros: Spare tire not a flat tire?

Sen. Cayetano: Spare tire. Pero yung iba, ang ganda nga ng posisyon nila pero absent naman pag may hearing. Flat tire sila. Diba? So it’s not the position, that is given to you. It is who do you owe your loyalty to? And realistically let me talk to you hear to heart, mahirap pong manalo. Mahirap manalo na intact ang iyong spirit dahil ang daming politikung pakikisamahan mo. Ang daming negosyanteng pakikisamahan mo. Ang daming vested interest pwera pa yung illegal. So kami ni Mayor Duterte, gusto naming manalo pero ayaw naming ibenta ang aming sarili para lang manalo.

Pinky Webb: Thank you, Sen. Cayetano. Sen. Escudero?

Sen. Chiz Escusdero: Nitong nagdaang dalawang Administrasyon lamang itinawag na Spare Tire ang VP dahil binigay sa kanila trabahong housing na tila minamaliit ng marami.Sa totoo lang tinayong Taiwan, Hong Kong at Singapore ang kanilang economiya sa isang housing program. Dito sa Metro Manila, mayroong humigit kumulang, tatlong libong hektarya na inoocupy n gating informal settlers.Kung naigawa lamang ng kasalukuyan at nagdaang ikalawang pangulo ang kanilang trabaho sa housing. Malaking pagbabago sana ang nakita natin tungkol dito. Hindi ako nag aapply. Thank you Pia- Sa position ng housing. Di ko sasagutin ang tanong dahil di ko ugali sumagot ng di ako tinatanong ng Pangulo ko na si Sen. Grace Poe.

Pinky Webb: Thank you, Sir. Sen. Honasan you are next.

Sen. Gringo Honasan: Ang VP po ay hindi spare tire, kung hindi, co-pilot. Pag pumunta sa men’s room yung piloto, o kinamusta yung mga pasahero, kailangan yung nagpapalipad ng eroplano kasing galing dahil buhay ang nakasalalay. I will help in security in the generic sense, sino man ang presidente- ano mang aposition, di ko kailangan. Job security, food security, security from traffic, form OFWs, security from criminals, rapists, drug pushers, kidnappers, riding in tandem, terrorists. Ganon ho ang plano ko.

Pinky Webb: Thank you, Sir. Sen. Sen. Marcos?

Sen. Bongbong Marcos: Ang position ng VP ay hindi po spare tire dahil dito sa Pilipinas ang atin pong VP ay may sariling mandato. At kung sino man- pag ako nahalal bilang VP, kikilalanin ko,hindi po ako binoto para magantay alng at maging spare tire. Hihingiin ko po na- kung bibigyan ako ng pagakakataon, hihingin kop o na ako ay magpatakbo ng DOLE. Dahil sa aking nakikita, ang trabaho ang isa sa pinaka malaking problema na hinagarap ng taong bayan. At ang DOLE, kakaunti na lang po ang gagawin natin, marami na tayong matutulungan. Kailangan po natin itiyak ang mga proteksyon na para sa ating mangagawa na- sa palagay ko ay nilalabag ng contractualization ng 5-5-5 or end of contract. Kailangan itigil yan at ibigay ang proteksyon na nasa batas, nasa labor code. Bukod pa riyan, proteksyon din sa ating OFW. Alam niyo po ng 2011, hinati po ang DFA na budget papaano po natin tutulungan ang ating OFW. Kaya po marami tayong kailangan gawin. Marami po tayong maaring gawin. At madadagdagan ang trabaho sa pamamagitan ng malawakang infrastructura. Ang programa- bigyan po natin ng mga training program mula sa Gobyerno para handa an gating mangagawa sa labor market ng mga pribadong sector.

Pinky Webb: Thank you, Sir. Cong. Leni Robredo

Cong. Leni Robredo: Napagusapan vna po naming ito ng aking Pangulo, Sec. Mar Roxas. Ang sabi ko pos a kanya, kung kaming dalawa yung palarin, sana hindi na lang cabinet positionyung ibigay niya sa akin. Sana po ako yung ipa take charge niya sa pag stream line ng lahat ng anti-poverty programs ng gobyerno. Kasi ngayon po, ano po yung nangyayare? Yung atin pong informal settlers na gusto po mag avil ng benepisyo ng housing sa Gobyerno, napaka rami pong opisina na pinupuntahan, napaka rami pong pirmang kailangan. May ginagawa po kaming programa sa aming distrito, partnership against hunger and poverty, yung tinutulungan po naming, iba’t ibang ahensiya nang kailangan kausapin. Iba’t ibang pirma yung kailangan. Pupunta po kami sa DSWD, pupunta po kami sa DA, pupunta kami sa Dar, pupunta kami sa BFAR, pupunta po kami sa Nutrition Council, kahit po gustonatin tumulong matagal po naghihintay yung ating mga hikahos nakababayan. Yung mga nagtatanong ng housing, taon na pong naghihintay dahil sa beurocratic red tapes. Kaya yung gusto kop o gawin, istream line po ang processo nito. Para kung gusto talaga antin tumulong sa mahihirap, buoin nap o natin yung pag tulong. Wag na po natin sila lalong pahirapan pa.

Pinky Webb: Thank you so much, Congresswoman. We have 2 more-, do we have time for 2 more questions?

Pia Hontiveros: No-

Pinky Webb: Unfortunately,we just found out that we can only ask one last question.

Pia hontiveros: It is time check, 8:00. We have 1 final chance.

Pinky Webb: One final chance to hear from our candidates with their closing statements. Congreswoman, Senator, you have 1 minute each. The question is why should the Filipinois vote for you? Sen. Cayetano will reply to that question first.

Sen. Alan Peter Cayetano: Nais ko ng isang Pilipinas na walang gulo, na ligtas, na malaya sa droga, corruption at krimen. Iyan po ang gusto namin ipaglaban ni Mayor Duterte. Sabi po nila , hindi namin kaya. We will try and we will die trying to give it to you in six months. Tingnan ninyo po ang entabladong ito, sino po dito ang lalaban para sa inyo? Iyong hawak sa leeg ng ilang mga negosyante kaya nawawala kapag ang usapin ay tungkol sa negosyo nila? Iyong produkto ng corruption at pagnanakaw sa ating bansa? O, iyong okay kaya lang gustong ipagpatuloy ang kapalpakan ng kanilang partido? O, meron tayong pagpipilian, na may takot sa Diyos, buo ang loob, at lumaban na sa inyo? Mga kababayan , sama sama tayo, halika na , baguhin na natin ang Pilipinas.

Sen. Chiz Escudero: Hindi ko po ugali apakan ang ibang tao para umangat, at lalong hindi ko ugali buhatin ang sariling kong bangko. Sana nasabi ko na at nagawa ko na ang mga dahilan kung bakit at sana hindi ko nasabi at hindi ko ginawa ang mga dahilan kung bakit hindi.

Alam ko pong nakakaaliw kaming panoorin ngayon. Parang mga payaso sa isang circus. Subalit sa dulo ang halalang ito ay hindi tungkol sa amin. Ito po ay tungkol sa inyo, tungkol sa interes at kapakanan ninyo, hindi kung sino ang gwapo o maganda dito sa entablado.

Sa dulo, sa araw ng eleksiyon, magkakapantay-pantay ang bawat isa. Dito man kami nakatayo o nanonood kayo dyan sa telebisyon, o dito sa gymnasium na ito. Pagdating ng araw ng eleksiyon, tig-i tig-isa tayo ng boto.

Sen. Gringo Honasan: Bilang sundalo po at rebelde, paulit-ulit kong itinaya ang aking buhay. Ako’y isang tapat, hardworking na mambabatas. Pero ang pinakamahalaga ko pong qualification, ako ay mabuting padre de pamilya at asawa, isang mabuting ama at kapag tinanong ninyo ang mga apo ko, ako ang the best na lolo.

Lahat po tayo, laborer, senador, farmer, fisherman, OFW, gusto nating umuwi. Pero hindi na natin pwedeng hiwalayin ang ating bansa sa ating tahanan, ang ating pamilya sa ating mga kababayan. Kaya kailangan po umuwi tayo sa isang bansa, isang pamilya na malaya, malakas at ligtas palagi. Salamat po.

Sen. Bongbong Marcos: Thank you very much. Napag-usapan na po natin ang maraming problemang hinaharap po ng ating bansa na nangangailangan ng solusyon. Dalawampu’t pitong taon na po akong naninilbihan at maliwanag po ang record ko na wala na po tayong ginawa kundi maghanap ng solusyon para sa problemang hinaharap ng taongbayan.

What the country needs now are better leaders, leaders that seek to unite, not to divide, leaders that look to the future, not to the past.

Kaya bilang isang bise presidente, iyan ang lideratong dadalhin ko, ang lideratong pinagkakaisa ang sambayanang Pilipino at sabay-sabay, sabay-sabay, humaharap sa magandang kinabukasan. Maraming, maraming salamat po.

Cong. Leni Robredo: Sa aking pong pag-iikot sa buong bansa, nagiging maliwanag na po sa akin ang dahilan kung bakit ako nandito ngayon. Pakiramdam ko, buong buhay ko ay paghahanda. Yung simpleng pamumuhay, yung mga unos at kahirapan na pinagdaanan naming pamilya. Yung aking pong matagal na panunungkulan sa mga nasa laylayan ng lipunan. Kapag binabalikan ko ang kwento at mukha ng aking mga nakakasalamuha, sinasabi ko po sa sarili ko “excited na akong manalo.” Hindi para sa sarili ko, pero para po sa ating mga kababayan na umaasa na merong mamumuno sa kanila na hinding-hindi sila papabayaan. Noong una pa lang po akong tumatakbo, halos wala po sa akin na nakakakilala. Sa lahat po yata sa amin, pang-huli ako. Ngayon, hindi na ganoon ang kwento. Malapit na po, abot-kamay na ang tagumpay. Isa po akong ina, at hindi ko po papabayaan iyong aking mga anak, hindi ko po papabayaan ang bayan. Naniniwala po ako sa dulo ng lahat, yung tama ang parating nananaig. Sa amin pong anim, may the best woman win!

Sen. Antonio Trillanes : Ang ating bansa po ay nahaharap sa malulubhang mga problema. At sa bawat problema na ito ay may mga masasamang tao na nasa likod. Andiyan na mga corrupt na mga pulitiko, mga smuggler, mga drug lords at mga criminal syndicates. Hindi po sila madadala sa mga porma at mga magandang mga talumpati. Ang kailangan po natin ang vice president na buong tapang na haharap at babanggain sila. Yan po ang ginagawa ko since 2013 at kung pahihintulutan ninyo ipagpapatuloy po natin ang paghahabol sa kanila ng sa ganoon malinis natin ang ating lipunan. Salamat po.

Pia Hontiveros: Thank yoy. Maraming Salamat, Sen. Trillanes- and what a debate this was. We would like to thank our candidates for spending more than 3 hours with us and we would like to join us here po on the stage. Sen. Escudero, Sen, Cayetano and Sen. Gregorio Honasan.

Pinky Webb: Sen. Marcos, Cong. Leni robredo and Sen. Sonny Trillanes.

Pia Hontiveros: Thes are our candidates for Vice President of the Republic of the Philippines.