Pwerteng paita gyud sa sitwasyon karon didto sa Tacloban, Leyte nga maoy na-grabehan sa bagyong Yolanda niadtong Biyernes sa buntag. Laming ihilak.
Dinhi sa ato sa Sugbo sa northern Cebu, dunay 43 ka mga nangamatay sa maong bagyo.
Si Governor Hilario Davide III mipatuman og suspension of classes gikan karong adlawa hangtud sa Biyernes sa mga lugar sa amihanang Sugbo ug Camotes Island.
Balik didto sa Tacloban, makapanimbawot gyud sa balhibo ang mga eksena basi sa mga footages sa among mga kauban sa GMA News and Public Affairs didto sa mga lugar nga giigo sa storm surge. Gituhoan karon nga libuan ka mga tawo ang nangamatay sa maong trahedya tungod sa kadaghang missing.
Nagdoble karon ang kaguol sa mga kabanay kay dili ma-contact ang ilang mga sakop sa pamilya kay shut down pa ang komunikasyon.
Kagahapon miabot na ug 155 ka mga patayng lawas ang naugkat basi sa report sa National Disaster Risk Reduction and Management Council kon NDRRMC.
Tungod sa kadako sa danyos, daghan karon ang way kapuy-an, way pagkaon ug way mainom.
Hinaut nga makatabang kita pinaagi sa pagpadala og mga pinutos nga ready-to-eat food, tubig, medisina, sinina ug uban pa.
Puwerteng paeta gyud sa mga biktima sa Tacloban kay wa nay kahadlok sa balaud pag-ransack sa usa ka mall ug ubang mga tindahan didto aron lang masudlan ang tiyan.
* * *
Kining nahitabo sa Tacloban, maghatag na gyud nato og leksiyon sa atong pagkagahi usahay og ulo.
Kun gituman pa ang mga pahimangno nga biyaan ang mga daplin sa dagat sa posibleng storm surge, dili unta ingon ani kadaghan ang makalas.
Tungod sa kagahi sa ulo, dili gyud mobiya sa ilang gipuy-an bisan mopatuman ang gobyerno og forced evacuation.
Bisan dinhi sa ato, dunay mga badlungon. Niadto lang Huwebes (Nov. 8) bisag gideklarar na ni Governor Davide ang suspension of classes sa tanang level sa private ug public schools, wa gyud motuman ang Cebu Sacred Heart School sa Lawaan, Talisay.
Inay mopatuman og suspension ang school administration, apan gipadayon gyud hinoon ang exams sa mga tinun-an.
Kun wa tawgi namo human nanreklamo ang mga ginikanan dili i-suspenso pagka-alas-10 ni Dr. Magdadaro nga nagpaila nga tag-iya sa tunghaan.
Bisan niadtong pag-igo na sa bagyo pagka Biyernes sa buntag, daghan gihapong naglaroy-laroy sa kadalanan.
Daghang mga nag-motor nga namiligro gyud nga ipadpad sa kusog nga hangin ug daryot nangaigo sa nanglupad nga atop.
* * *
Nahurot akong bilib sa taga Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration o Pagasa kay accurate na gyud ang ilang weather forecast.
Sukwahi kaayo ang Pagasa kaniadto kay mag-ampo ang ilang mga personnel nga madayon gyud ang bagyo human nila masibya ug mamantala aron dili sawayon sa publiko kay sa kanhiay priming supalpal ang Pagasa.
Pero karon ang katawhan nay mag-ampo nga dili madayon ang bagyo.
Sa kaso ni Yolanda, natuman gyud ang bana-bana nila ni Director Oscar Tabada nga mo-landfall sa Guiuan Eastern Samar or sa Abuyog, Leyte Biyernes sa buntag.
Wa man tuod mo-landfall sa Abuyog apan mi-landfall siya sa ikaduhang higayon didto sa Tolosa, Tacloban diin daghang kinabuhi ang nakalas.
Ang wa ma-anticipate sa Pagasa mao ang pag-landfall ni “Yolanda” sa may Daanbantayan ug ang ika-upat ngadto sa ika-unom nga pag-landfall didto sa Bantayan Island, Concepcion Ilo-ilo ug Busuanga Palawan.
Pero unsa man gyud ang mensahe sa Ginoo niining sunod-sunod nga kalamidad sa nasud?
* * *
Magkagubot na sab diha sa buhatan sa Bureau of Fire Protection in Central Visayas (BFP-7) kay gihatagag hangtud karong adlawa ni Cebu City Mayor Michael Rama ang mga personnel sa BFP nga molayas na gyud.
Nakaingon ko nga magkaguliyang na sab kini karon kay akong nahibaw-an nga dili gyud mamahawa ug dili mamalhin sa relocation nga gitagana diha sa Cebu City Sports Complex ang 40 kapin ka mga personnel sa search and rescue operation sa BFP-7 nga anaa karon diha sa 2nd floor sa ilang building.
Gawas niini, akong tinubdan nagbutyag nga ikiha si Mayor Michael Rama ni BFP-7 Director Ma. Luisa Hadjula didto sa Ombudsman Manila sa mga kasong pagpangabuso sa katungdanan.
Unya akong tinubdan miingon nga dunay “marching order” ang kadagkoan sa Philippine National Police pagdakop sa mga opisyales sa Cebu City Hall nga mopalayas sa mga personnel sa BFP.
With all due respect, wa koy gidapigan nilang Director Hadjula ug City Mayor Rama niiing ilang away sa ownership sa lote nga gibarugan sa building sa BFP-7 diha sa may Natalio Bacalso Avenue.
Kining isyuha madala ra unta og estorya kun way Interior and Local Government Secretary Mar Roxas nga nag-apil-apil niini nga usa sab ka “political animal” samang Mayor Rama.
Akong nabasa nga dunay misulsol niini aron pasukolon gyud si Hadjula. Dili kini away ni Rama ug Hadjula kun dili away kini nila ni Roxas ug ni Vice President Jejomar Binay nga pulos nangambisyon magpresidente.