FULL TEXT: Duterte speech to 1st Infantry Division in Zambo del Sur

PRESIDENT RODRIGO DUTERTE’S
TALK TO MEN OF THE 1ST INFANTRY DIVISION OF THE PHILIPPINE ARMY
Kuta Major Cesar L. Sang-an, Labangan, Zamboanga del Sur
August 10, 2016
(Includes untranslated Bisaya)

Thank you. What is the dialogue here, Bisaya or Tagalog? Bisaya? Okay.

Let me introduce my entourage: Secretary Delfin Lorenzana; Undersecretary Arthur Tabaquero; General Ricardo Visaya; Lieutenant General Eduardo Ano; Lieutenant General Mayoralgo dela Cruz; Major General Gerardo Barrientos Jr.; the officials, men and women of the Armed Forces of the Philippines and the National Police; kasama ko sa trabaho; mga kababayan ko.

I’m making the rounds so that I’d be able to have a good grasp sa… iba kasi… ayaw man gyud ang gabasa lang o nahatag lang da. Lain man pud nga akon matan-aw gyud ang, well, of course ang kampo ninyo and I’d like to meet you. I’d like to shake the hands with every body, I hope I would have the time.

Kini bang atong nasud wala gyud ni ka tilaw og ka na kaning kapayapaan nga basi asa kamo adto sa Pilipinas nga walay samok, walay ka kahadluk, wala tanan. And na-a pa tay na-atubang sa NPA, na-a tay atubang sa Muslim insurgency, na-a tay ginahimong istorya para sa mga Moro, M-I o M-N na magka-usa na lang unta sila og ang ubang ka problema sa atong nasud. Busy na unta ta pag-atubang ni aning problemaha na-a pa gyud droga and I see a looming problem. Tan-aw nako within three to seven years from now magka-problema ta sa ISIS.

In some parts of the island of Mindanao may tao nga puti and I’d supposed mga Arabo na. They’re here as missionaries, wala sila’y armas but they are into indoctrinization. Mo na’y kahadlukan kay sama sa mga komunista pag human a na og ma clear na nila ang lugar, nakit-an nila maayo mosuod na ining ilang political officers. Kanang may delikado kay ang gina luto a-na ang utok. And a na tay problema diri sa Muslim insurgency and we must arrest them before dili sila, ang atong mga kaigsuonang Moro, dili ma-contaminate sa ISIS disease. There’s something wrong in their minds about killing people and necessarily without question nor rhyme or reason. Ang mga babae na di mosugot na makipagtalik sa ila ilang sunugon. They burn people to death for apparently no reason at all. Ang ilang kontra tao og sibilyan, di na yan mamili og na ay military okay lang sa lang sa ila, na ay pulis okay, sibilyan mas maayo. And they are into massacre. Mo ni lisod, mo ni pinaka.

Ang Amerika wa man gyud nag-import siya og terrorism, ang Amerika because of, I don’t know… but I’d like to say something about geopolitics. Geography og kanang unsay nahitabo anang parteha na – we call it geopolitics. Either because gusto nila ikontrol ang usa ka parehas kanang Muslim world or nga ri gusto ang caliphate establish ang Al-Qaeda. Mo tay lisod na sa atong nadak-ang pagtu-o dili gyud na pwede.

And so I would like also to say something, dili pa karon, but I would rather that you be prepared. Si Secretary Lorenzana ni ingon niadto nga bag-o pa ming sulod sa gobyerno, it would be desirable to have more troops on the ground. Ingon sya na kung pwede 20,000. Na ko kang, Delfin, nga murag dili ko na mahatag karong tuiga but next year. But I would rather be prepared, bahala nag maglisod ta sa kwarta basta na akoy tao nga masaligan wa may lain diri Armed Forces of the Philippines og PNP nga akong i-prepare nako tanan for that eventuality. Karon, og di madayun, a di waay problema tutal at least na-a na. And kamong diri is to protect the integrity sa atong republika and that we lose no territory nga ang tanang lugar sa Pilipinas kontrolado nato. And mo tong that led to my desire to talk with the communist. Ayaw nagsaypa.

Ang akong pagka-Presidente mangita kog kapayapaan sa akong nasud. Dili ko Presidente mangitag away o makigiyera. It’s not my duty. Ang ako is unsay akong makab-ot mapugos ma lang nako nga wala nay away, there’s no more bloodshed, lamang na ay kita. When you can go around with your family but at least ikaw warag ka baril na ay akong makab-ot. Murag mog mga baril butang lang diha, sige og wa nay okay lang. But og na ay samok nga na akoy mabira nga dili 22, kinahanglan mga 308 o 223. Mo nay akong pilosopiya sa pang-gobyerno.

I’d rather be spending not really much but be prepared all the time nga na akoy makuha rather than nga na magkinuripot ning gobyernuha when the time comes we are stretched thin, mura ta gina-inat dili nato kaya. There is a certain limit mo-inat ka gyud na na kutob rang akong mga tao. I cannot guard every inch of the territory and all over the barangays at the same time. Mo bi tanang they suffer loses kay usay kuwang ta sa tao. Pag pinakbakay na the enforcement is not there.

Katong sa Mamasapano it was a question of greed – kwarta. Puguson nila mga tao nga tong tropa sa SAF because somebody was directing them para makuha nila tong reward sa 5 million. Iyon lang ang pinag-alitan nila eh. Ang gusto niya siya lang, kaya, so there was fighting almost the whole day na amo unta ang Region XI as Davao City kaayo kuwan diha ang mga helicopters na apud sa Awang, na apud sa GenSan. But there are these things nga dili mahitabu sa akong panahon. Di ko mosagot ingon anang tinorpe nga desisyon ba. It’s very stupid. Maasahan ninyo iyan, hindi ko mosugot nga na na. And that is why I placed at your disposal a certain amount, karong ina-na ko Secretary Lorenzana paliton na na.

Kanang published sa newspaper about DND (Department of National Defense) questions, wala pa mi a na, we’re just two months. Katong mga transaksyong hinawi nga binuang, we did not have any part of it actually. Tong sa unang administrasyon to, wala bi palit but I gave a go signal kay daku akong pagsalig kay Delfin Lorenzana because we were friends. When I was Mayor many, many years ago siya tong 75th Second Regiment sa Scout Ranger, siya nagdala nga to sa Davao. Mo to nga nagkaila mi, that was about 10-15 years ago. So he can go ahead and palit tag bag-ong armas. May motabang nato kitay manikamot sa kwarta. Small price to pay to be prepared, be ready. Unya ako’y tao nga anad gyud, nahasa sa away. So mo nang akong tan-aw ko nga ri bisita lang pud ninyo maki-tsika-tsika ika nga sa Tagalog and to know your problems if you have any if at all.

Ang akong request kang General Lorenzana, Delfin, is you buy the quality weapons that we need. Dili ko motuo a nang lowest bid kay moa nay pandamay anha ang graft and corruption. Kay kanang mo-dive na sila og presyo imbes ohatag sa imo guwapo, first class, maingon na tutal armas man M-16, you can buy M-16 asap. China is exporting it, everybody is exporting it. Turkey is one big manufacturer of firearms. At kanang mga Europe ang ila. But I am not inclined kay wala ta ma-anad ang anang armas nga foreign sa ato. But kanang mga ingon ana there is only one source, two or one. It is the United States with whom we have, well, alliance militarily. Pasagdi na lang nang akong mga tirada dahil ang ambassador kay tinuod man na, simply the truth that at the time of the election he was… nganong mahatag ka mag-statement when the election is going on. It is highly improbable nga ambassador nga to sa Amerika na ibo-vote ka na mag-apil-apil kog unsa man na inyong kuwan, ba’t ayaw man ninyo na. Wala kay labot diha na that’s our business nga kampanya mo to.

Pero I will reiterate our strong alliance with America. Like for example also there are only two countries malitag mga satellite drone diha unsa pa, I could only buy at two places. Di ko kumpiyansa na anong ubang kuwan mga gamit nihimo sa mga ubang lugar banyaga, eh mga intelligence ano natin iyan, apparatus, unya pag-deliver sa ato butangan nilag bakukang, eh mahip-ong kiyabaw sila unsay ginabuhat nato diri. And it is very dangerous to play with that. So I’m telling COA ayaw ko taga-i anang lowest bid, lowest bid. Ika nang lowest bid wa nay mga kwarta mogbuhat daw korporasyon na adlawa kay tungod mo-participate unya sila’y lowest bid i-dive nila na mohatag pa sila sang mga kinsa anay mga opisyal nga kurakot mo na na-leche-leche ta. So dapat ang AFP should be separate didto sa kanang procurement kay di man gyud ko pud masugot. Mayong kag ma-importer ron aning atong kasilingang mga nasud, that’s crazy.

So I will not compromise the equipment and weaponry of the Armed Forces of the Philippines by just going into a kind of, you know, a characterization of what a transaction should be. We may know very well nga anang dalan nga 100 million onya tagaan pa nimong congressman mohatag ka pa sa kinsa diyang ulol nga gobernador, kuha-kuha pag district, mokuha pa ang barangay captain kay mopirma man siya sa completion. Mo ha na in the process kung moabot siya 60 per cent of the money, so 60 million na lang mobuhat siya og da-an. Mo nang kadalhanan maki-tan ninyo militarymen man mo who have been around all over the country. Kita man ng mga eskwelahan, mga dalan nga kutob ra diha; mga airport nga nagpahimo tag airport unya adto ang ihatag sa imo basketball court. A na ra kadaku. Mo nang ni ako just to explain to you that unangon ko gyud na. Mo na’y insanity, buang ba nga di tangtangun nato dapat. Very dangerous. Mo nang ako bilang isang sulogu-on pud sa pungsod pareha ta, we are just co-workers in government. Magtinabangay ta, and I’m here because I’m supposed to be your Commander-in-Chief or I am your Commander-in-Chief just to assure you nga dili mo pasagdan, dili mo bayaan.

So nagbisita ko nga to sa inyong AFP Medical Center may mga butang nga hantud karon gani wala pa gyud di-ay mapalit and it was supposed to be a hospital for the soldiers. So madakug na tinga-a wala man koy ginatunong nga tao, but there are equipments for a hospital which are critical or crucial sa pagtambal sa atong mga military og pulis. Daghan kong gipamalit sa inyo mga baric, kaning baric kani ning to arrest gangrene simbakulang og na ay firefight, and it would take the reinforcements of government to retake the… or control of a territory, nay uban masamad di pud mamatay, masud a na kay gangrene seat iyan e. Pag dugay sigeg dugo na usa, duha ka adlaw maghubag na. Gangrene kinahanglan isulod na didto and a lot of kanang mga putlon na unta ma-save. So na apud nay MRI which is quite expensive, it’s more than an x- ray, much better than a ct-scan og kana makita gyud. And you have it, ako maingon sina, paspas gusto… and a host of other, para kidney. Kadaghanang sa inyo ang may tama sundalo kidney gyud kay ang kaon gulay ra og sagbot og dahon og wala na. Na lami di ka man makakaon og waay asin. Parat mu pirme. Pareho pud sa ako. I love… Bisaya ako e, ginamos gyud na og di gyud na mawala. Not because you are rich or you are poor, mo puy naandan nako mo puy usa sa akong sakit. Daghang akong sakit, pangutana kag pila, pangutana imong lolo. Maayong matu-og ta ngari. Na a moy may katre diha? Paano ko mag-take off a ni ho? So waay kog tu-og nga ri. Na tay sud-an pud maski wa. Kaon unta a nig…

Anyway na a moy hospital unya nakit-an nakong building na from the outside may ni-ingon sila, inside dilapidated na, da-an na ba. Ang mga drainage sa building mosubwak na paduong sa taas. And I was thinking that if it is used to house patients labi na gyud may mga samad, it would not be sanitary for you to be there. Nako i-refit na lang ng drainage and I gave you a new building para daghang mga ospital nga to maka-accommodate unya again para makatabang. So mo na akong nabuhat para sa inyo. Wa ko manghambog, dili man ako kwarta na sa tao, pero you must know na kwarta sa tao ibutang gyud in the priority of the needs of the country. And that is one. Lain ni inyong uwan diri da. Warag NPA. Kalit magsipot ang mga buang unya muwa, tropa nimo hambugero kaayo. Kanang si Sison, putang ina mo mga NPA, wa gani ko kagunit og barangay 24 oras. You were not able to hold any barangay here 24 hours wa na sa NPA oh, wave por wave. Na- a koy ceasefire untang ginpatuman nasuko ko kay daghang ginpabuto nilang landmine didto ko sa ospital pagbisita no, kita ko sa mga ay magpangutanag unsa basta nakit-an nako, ayaw nila magpangutanag basta nakit-an nako ang sitwasyon. Mo tong gihatag nakong tanan naglagot ko. E kaning NPA na may I press. I’d like to address myself to them.

You know, kamo ba – mga Communist Party, CPP, NPA, og ang balaud nga ni international Geneva Convention pabor gani sa inyo you will insist to … pamugos gyud mo, manumbong mo basig asa and maingon mo nga kanang dakpun sa sundalo, magkaso-kaso pang sundalo kay wala ta mo sunod sa Geneva Convention in the handling of prisoner. But one of the most important provision also in the conduct of war is that dili ka makagamit ng landmine. Ang akong concern na gyud ani is kani bang na-a man inyong pamilya sa kampo. E ang Pilipino anay, mouban pud ang asawa og mga anak adto pud sa kampo. E dili man ta tanan datu, wala pud ta makapalit og balay, wala puy housing project, imong mabilin imong asawa so inyong dal-on. Ni mogawas sa kampo pag-uli unsay mo sakay ng pamilya onya pabuthon… pabuthon ninyo landmine. Hasta mga pamilya, mga bata, babae, nga wa gyud untay labot sa giyera, imo man gyud na ang gobyerno wala may gi-harass nga usa ka pamilya sa NPA, sunod pud unta sila. It’s a violation of the Geneva Convention. Mo na ang reklamo na-a tay ceasefire akong gitang-tang. Karon gusto sila maistorya namutana kuno sila sa akon mag-ceasefire kay Agusto 20 mag-ceasefire daw sila. E nangako sila makadungog pa gani ko og basig ka usa nga na ay sundalo sa Armed Forces of the Philippines or police nga mamamatay, maangul, masamdan then forget. Ingon nako wala na tay peace talks. Bahala na mo tutal di gani sila kadaug election. Apil sila sa huraw pero wa gyud silay mapadalang dito Senado except those guys sila Tanada at Recto – but those are the guys or those were the guys nga may utak gyud. Ang Pilipino nakatan-aw sa ilang intellectual capacity not because they are left or right. Gani sila wa naman. Di gyud na sila modaog.

Mo bi tanang partylist di na ko mosugot. Og dili hawakan sa usa ka pamilya, yang anak, ang tatay congressman padaganun pud ang anak pati asawa. Ang kanang mga partylist na-a pud kapila ra gyud 200,000 – na-a pud mga komunista gyud diha. Ang ilang ginatawag sa inang kaugalingon left. They’re actually communists. So man nang og na-ay pagbag-o sa Constitution which is being discussed now, di ko nang mosugot anang partylist. Pamilya ni mong gunit ana. Kita tong usa ang ilang representation sa ilang mga guards, security guards, anak og dakong… gani binuang na na gamiton sang NPA ang kwarta nila asa man adto. Di didto sa ilang grupo pamalit og armas, tabang adto sa ilang mga kaalyado. Mo na diha.

Another thing is kaning droga. Nagtinubagay na mi ni Sereno kanang Chief Justice. Noong unang panahon basta ang Chief Justice og Korte Suprema moistorya hilum tanan. Niabot na ta aning warrant of arrest nga ayaw pag-surrender og walay warrant of arrest. Now there are three instances or four nga pwede kang dakpun without a warrant of arrest. One is that you are committing a crime in the presence of the law enforcer. Na koy ginadunggab, gina-rape diha, panahon pa nga warrant dagang pa ngatong judge. Mga saba pa ning mga buang. Imong magkinsa tagaan og 24 hours bantay mo, dagan-dagan lagi ang mayor hambugero. Magkinsa kay ang akong gilikayan amo ni.

Na-ay mga military labi nang malalakas, military og pulis nga gintinigaan og mga security ngaa didto pud sa og may mis-encounter di pud kalihok ang tropa kay na-ay military nga kauban nila. Di pud makaandar ang pulis kay naka-detail nga tong daghan kaayo. Iyong mga bodyguard nga tag-unom mo ma rog importante ang mga unggoy. Tag-unom, tagpito ka sakyanan, hilas-hilas man ning yawa. So you can arrest them or na-ay krimen nahitabu siyay gitudlo maadto ka sa balay. That’s hot pursuit. Bakit na nag-warrant na?

Ako tong gituyo, wa makuha ni Justice Sereno e, ako tong gituyo, nagtango nakong mga security nila para ako sila pangutan-on nganong nadawit ka sa droga? That is a privilege kay ngano man nay balaud nga di na ko kapangutana nimo nga unsa may imo arte? Ano ba ang raket mo sa buhay mo? Di man ko ka warrant Presidente ko? I have every right to ask you, ikaw, Mr. Uy, na-a ka man usa, tinuod na? Nga-a di mo tubanga nang… kung di ka matubang okay lang pero pahibao lang nga gipatawag ta ka kay imo ngalan na-a sa listahan.

Ingon pud ni ang uban karon basta press – press paminaw mo press ha?

Gituyo ko to even the old list – do not alter anything diha sa original nga patay naman ni. Kani bay among gipusil. Kani namatay ni kami hibao. Para mahibao ang mga tao nga katong imong silingan ni ya nga patay na basig ang mga anak na puy nisunod. Gituyo ko gyud to na ko basaha tanan. Parehas adtong nabarilan two years ago og wa na ko ipita silang tanan nigawas siya sa Calbayog ka tug sa TV na-ay sila ginkutkot sa Cagayan. Well, it was not shabu but it was a precursor, timplada ba. Kaning mga sibuyas, kamatis, pagluto ana sud-an. Wala pa. but there was a big cash thereof. Mo nay diha ang sikreto og wa mo mahibao. Ana na, pagsugod pa lang namo gi ingnan nako sudlan ng intriga. Gidakup ka namo kay gitudlo ka niya. Pag-abot niya maunhan nimo patay kanino mo pasinginlan? Di mag away napud sila. Imo pa daku ikaw gyud ka ni.

So ginpasagdan ona nako sila kanang balot-balot og plastic, kanang tape. Ngaron baluton mo na to plastic? Pasilong lang nimong ulo usa ka bala, di sibat ka. O gobyerno gyud ngarog mag balot-balot pa man ta ana. Na-torture na sa kontra kay sila ang nagpihait daghan naman foreigners nga ring napatay. As a matter of fact, kanang way ni-claim, dili na taga ngari. Sultihan ta mo di na taga ngari. Kana ngang natumba nga way sila di nila kaila, di na taga ngari. Taga-uban lugar na. Di lang ko ka panga-an kay as a friend. Di pa kog away atong nasud. Pero sila na, almost one-third diha. Ano nga rubidondo. Karon ipit man ta mo apil mo. Arestuha lang ko ah. Simply said nga aresto.

Na-a gani resistance mobunot og baril putting in peril the life of the soldier, of the Filipino. Sila. Labi na gyud magdukot-dukot na, ayaw na paghuwat pagdukot ana abokado diay. Mogdukot ana ayaw pagtag na nga mansanas, abokado. Pusila daan, ngano ka nang hostile attitude. It is now an accepted principle. Ang Amerika di lang magpa-tuo-tuo, Europe, lalo na kaning mga terorista nga ubuton ilang kaugalingon. Any hostile or antagonistic move ana. Na-a ka sa atubangan o gina-aresto nimo kay may droga mosuko, ay di pusila e.

And as I have told everybody, basta na-a lang sa performance of duty onya baskig mog makasala mo nga pagbunot kalamansi diay nga upat ka buok, sorry na lang. Para ba naingon nimo nga, brod, kanay imong brod nga kapitan o, e pwede bang diin ka gyud didto gikan, mamaya dakpan nga to gitudlo ka pwede ka i-search? Patigas-tigas nga nay, nga okay lang nga inyong dat-on nyo. Because ang theory man gyud sa arrest is iyong arestuhon nimo, of course, imo dili gyud patyon. You have to overcome the resistance og onya ang ani ang resistance ang imo pud maglabaw gyud ana kay ng resistance kinahanglan. Karon you confront it’s a violent og di nimo siya makuha ana dal-on sa presuhan diha mo, mo na akong ingon, ayaw mo pagpa… ayaw gyud nimo pagsugutan. Ayaw gyud unsay… pag nakatutok og baril ka na. Onya kaning mga tao sa Manila maingon nga patay man tanan, kada aresto patay ang tanan. Wa na sila mahibao, basig kamo, bangod suod man sa Pagadian diha kanang mga… na-ay gina-baril. Gung-gong na e. Ang unang mosulod nga sakit ana sa ulo paranoia. Paranoid man – may ginapangita siya nga may sunod-sunod nga tao onya. Mo man na. Mo na ang pulis pud dili man na gago moadto nga to nga siya rang usa. Pelde gyud. Kay back-up-an ko nagduha tulo onya nakatutok na sa iya onya mosukol kay usa ray ni duol tumba gyud. Di sila kasabot nga wa mowa may pulis buang sundalo nga arestuhon nga waay kay back up. Except nga kanang perchance paga-ingnon pa. Disgrasya nakita mo, that’s another thing.

So I am appealing to you to help us, your government, your people. Kanang droga usa gyud ng makabuang sa atong nasud. Ang next generation ana puro may katok na. Inyong mga anak to sa Manila ga eskwela, inyong mga anak sa probinsya wala mo, either malulong sa droga tungod sa kadaghang naigu or madisgrasya og krimen. Ngari man ka 600,000 flat ang added… onya mag-ingon ka lag warrant of arrest – warrant of arrest. Nahibao man mo nga mag-file kag kaso siyam-siyam ang abuton. Pag-abot sa abogado postpone-postpone. Human ma-file postpone-postpone. Pelde, appeal sa korte sa Court of Appeals pila ka tuig. Abot Supreme Court abtan og five to ten years. Mo na akon nga gisulti kang… ayaw pagpataka og invoke og warrant ka na in face of so many thousands of… It is not a joke. Ayaw nga pag…

Tungod sa kadaghang kaso sa Pilipinas ang fiscal, ako fiscal niadto ten years ko trial lawyer, took us about sometime mag-resolve ng kaso ka nang na-apas amo tungod sa kadaghan – takes me about two weeks minimum. Akong unsa-unsa, basahon man pud nimo, alang-alang imo nang… basta lang tinapulan. There’d be a prima facie case… pwede ba na ingon ana na presuhon nimong tao nga di nimo tan-ahon maayo og for all you know wa gyud usa. So og patong-patungon na tibuok Pilipinas, warrant of arrest 600,000? Nagbuang na. In the meantime di nimo ma-aresto kay gisulsulan pa unya og warrant nga waay warrant ayaw pag-surrender. Amo na na. Unya sige total wa may warrant, patay, patay ang taong Pilipino. Mo na ang istorya nako karong hapuna.

Tabangi gyud ang gobyerno. It is to your advantage nga sugpo na. Inyong mga anak, inyong mga pag-umangton, inyong mga apo, katong imong gipabuntisan niadto sa 17 anyos ka pa tiguwang nato ron. Pila’y anak sa gawas nga nay daghang anak sa gawas diri? Nganong may anak sa gawas? Kabakakon ning mga yawa. Na ay gyud ninyo. Amo nay atong istorya sa atong sitwasyon.

Katong na Presidente na ako di na nako mga tao, okay na ta, okay na ta. Kamong Armed Forces, pulis okay na ta. Trabaho lang mog tarong. Wa koy problema. Tanan inyong gibuhat nga misunod mog order sa inyong commanders o gikan nako, commander, akoy managot. Ako gyud personal. Ako ra, ako ray imong tubag, hilum lang mo. Ako’y imong tubang. Ang akong gi-ingon kang sa inyong mga… ayaw kog bakaki labi nagtrabaho gyud onya ining nahitabu ayaw og pumakak sa ako haron ka mao modiskarte unsa ko nako pag presenter sa tao. Inyo kong bakakan nga lain ang nigawas maglisod ko. Pero kaning kuwan lang ni ha, in the performance of duty. Wala gyud may problema. Dakpun gani mo sa, nidakup nimo sa… ingon kay Mayor Duterte man na. Siya nay imbestigaha, dili mi. Kami nisunod man lang niyang sugo. O di waay problema. So dili ta mo biyaan. Panahon na nga ako’y programa… mobuhat kog programa sa ila kay ano katong usa ka tenyente nga maigo og landmine amo na to nga buto na tong akong utok, gi ingna nako ang komunista. May madungog pa gani ko nga na ay namatay na sundalo sa landmine, wa na istorya. 45 years gasugod ning komunista. O gusto ninyo another 45 years? Okay lang sa ako. Wa koy problema. Mag-ingna nako gani mag-preparar ako ihatag nakong 20,000 additional troops og pulis nga 5,000. Na-a lang koy mga mahibao ra mo onya nga no. Na-a lang ko’y mga 5,000 o mga SAF, taga-i kog mga napu o dose ka batalyon, okay na ako. Medyo comfortable na kamo molihuk ka na. Na a mi tuyo pu di na ako isulti ninyo kay naa mga sibilyan. But naagi ko’y ginahuwat nga og naa na na una pa kamo upak. Pero kaning mga bandido, Abu Sayyaf waay istorya na. Destroy them – that’s an order – destroy them. Hindi ko kitag rason nga anong buhion ta ka nga patay kag bata moluglog ka og tao sa atubangan. Pwede man nimo ng patyon sikreto. Nganong imong pamatyon sa atubangan sa… binuang na. Kita kay nituod ta nga desente ning katilingban nato limpio nga ana, di pud ta mosugot. So ako kanang mga Abu Sayyaf, terorista, wala ko magkwan… destroy them. Unsa ng destroy, di na ta maghuwat ana. Pwerte nang pinsala pud nila. Atong mga sundalo di adto madakpan nila dia solo ilang luglugon og kuhaan pang ulo. Di ko mosugot ana, di gyud ko, di ko na madawat. So kanang mga a na. Destroy, bahala na. Kahibao a lang ko sa tinuod.

And of course iyong mga equipments na inyong… doblado naman inyong sweldo karong August magsugod, before December isulod na na tanan. So 40% plus 40% … katong pinakakusog nga pakpak pasalamat man to kay duhay asawa anay. May unsa nga ray kabit-kabit ra pud nato sa ilang probinsiya. Nya unya, ay salamat, basig file-an mo kog kaso a ni. Mo na doblado, unya ospital.

Ang akong eroplano nga presidential plane nga jet, gi unya ko si Secretary, himuang air ambulance. May fight nga ri nga dili matan-aw, di matabang, karga dayon basig usa ka tropa lang. Kuhaon unya to sa Manila nga to sa ospital ninyo. Ihatag ko na ninyo ang eroplano, palit lang kog lana puro ako nga katong tunga na ra. Ang utin mabilin kay tunga ro may molupad.

You’ll have the facilities. Duha man na o tulo ka presidential wing. Inako gamiton na na for morag inyong medical. Okay na ko sa… huram ko og jet pareha karon usahay mag-commercial lang ko. Okay man sa ako. Ga ingon ning mga security ba delikado. Anong delikado nga gina-kapkap man na? Karon kung dili kapkap gusto, di mobuto di wa da, wa na tay swerte. Bag-o nang Presidente, babaye. Di na mo maminaw basta babaye ang Presidente magsige man ko tan-aw ng gwapa man.

Ako gani sa Cabinet Meeting sige kog tan-aw. Sige pog ana si Robredo sa iya sining… itaas unta kay ang iyang… ang ana bang nag-cross paa para di makita diri. Ni atras kong gamay kay kapoy, atras na ako ana na ko kay bali na nya kay diri na kay nako ayaw sa pao mao gamao e mag-Presidente ta mag-ana-ana ta …. Sige kog tan-aw pud sa iya ba.

Gwapa si Ma’am… nakita mo. Na un siya lady ba, ladylike. Dili siya gustong… pero buotan. Wala man tay problema sa atong mga opisyal. Katong mga pelde lang nga tong problema nga dalagku. Sa droga ang iyang military aide tong ni adto sa… di lang ko mosulti sa diin to pero pangutan-an na lang ninyo. Dili to ako, dili pud. Gikan to sa atong amigo nga nasud nga duol sa aton. Suko gyud pud na sila sa droga. Suko kaayo na ila sa droga.

Si Ramos adto nako gusto niya ako gyud modagan. Wala pay election. Wa pay huhingyo modagan ko. Siya, basahin mo. Basa man nako, huwat lang istorya sila diha ni… dayun siya, tingnan mo. Nganong di man magkalat ang droga morag kaayo nga 600,000 na. May protection gani, ikaw may berdugo sa mga wala man a ring ilang, to man sa China, mga tenyente lang na nga ri wag ka ng magbasurero sa street peddling. Niya maingon da… halimbawa ang mga journalist di pud gamit og utok. Usa, tulo ka sachet. Ang Intsik wholesale na. Mosulod na Pandacan o Binondo basig gagmay ra ibaligya na ini kabuntag ana milyon na na. Bakit dalawang sachet lang pinatay ng pulis? Anak ka ng… Apparatus na og dili nimo bungkagon na ang hatag… ginagmay lang tuod pero usa ka distrito o usa ka barangay kwarta na, daku na ng kwarta. Maski maka-ganansya ni ilang ana ra. Mo na diha. That’s the problem.

So kinanglan motabang gyud mo. Og motabang mo malipay ko basig inyong sweldo three years from now tabla na mo sa general tanan. Pareho ra grade maayo magtrabaho. Pero pagtalikod ninyo, ha, ayaw na mang magreklamo, dungagan na lang ta mo. Maingon ang general unsa man ni. Wa man ang pagka-general unsa kay Duterte, tang-ina, mag-kudeta un mi. Ayaw, ayaw. Talikod mo, ah. A na wala na. Asa tag army ninyo tablag general ang sweldo. Pero ka na labutching lang na.

Pero ana daghang kwarta ma-improve ang atong ekonomiya, I could raise your salaries more than anybody else. Kita mo ha, pulis og military. Kamoy akong giuna kay kamo may mamatay kung napud. Ako inyo akong suguon kung may NPA diha moadto luwas sipaon ko siguro pero og magpinusilay, oy. Ang mga asawa intaon, ambot diri sa akong tinugtog pilay asawa ani nila. Pero ako tulo. Ang una og legal og duh aka illegal. Kaning una nanay in Inday, akong anak nga Mayor, regular gyud ni commission officer. Kaning duha mga CAFGU lang ni … dili ni rehistrado man to sa commission. CAFGU land, CAFGU, kay duha ka CAFGU. Di malikuan ang yawa.  Di na ko ka-take off.

Di ko magdugay kay I have to… basig maabtan pa nako ang clouds ana naga baba na e. Nahibao nyo man na. Mobangga na ang bukid na wa na mohatag inyong sweldo parehog general.

Daghang salamat sa inyong pagdawat ka nako. Pasalamat ko sa inyong welcome. And I hope to… ingnan ta mo ha? Pagkadaug nako akog sultihan tanang pulis, okay na ta. Okay na ta. Ayaw magkagawas sa nasud. Kaning among sa taas sinuplado lang ni kay di gyud ko magpa-under og kuwan kinsa congressman og… sila daghan sila, ako sara. Cannot be because ako’y ga-implementar sa balaud. Ang Kongreso gabuhat sa balaud. Ang Supreme Court ga-interpret kung unsa nay balaud. Ako, gina-enforce nako ang balaud…

Lilintian. Ang atong sundalo sa Pilipinas kadaghanan Ilokano og dili Ilonggo. Wa ko kadungog og taga-Bohol giadto sa ospital. Nag-salute ako, may mga nag-salute. Basta wounded-in-action ka tigas unang salute. Nag-salute ako, bata ibaba mo yang kamay mo. Una pa ako saludo ba. Hero gyud na. Kita mo nga igu intaon. Ako lang gani ma-teksan lang…

So daku kaayo akong respeto intaon sa atong mga sundalo og di ta mo bayaan. Katong mga igo nga temporarily di ona makalakaw kay may mga samad. Kaluoy sa Diyos dili man kadaghanan grabe gyud. Tagaan nako sila og computer, magtuon na mo kay og di mo kabalik maghimo ko, mag-sponsor ko, ang gobyerno mog tindog og eskwelahan diha, AB a na to sharpen your skills sa English og voice and diction. Unya kadtong hindi na gyud sulod na kog mga call center. Kung mabota ina ko ayaw ta gul, di ta ka biyaan and I will imbentuhon ta kaw usab. I will reinvent you from a human being with two eyes and a human being with no eyes. Taga-i ko gamay panahon kay nagpa-studio ko sa Israel unsay ilang programa ana. Unya kopyahon na lang na ko. And, basta di ta mo pasagdan. For as long as I am President, di ta mo pasagdan. You’ll have the best of arms, equipments and simba ko intaon. Naa gyud ko sa inyo. Naa ko kay akong inyong Presidente unya nagtan-aw ko sa kapayapaan sa akong nasud I could only function through the police and the military. Mo na diha. Wala ako mag-ingog pag-nurture mo og loyalty sa akong pagkatao. Just maintain your loyalty to the flag. (holding flag beside him)

Kitang tanan ri sagul-sagol: Bicolano, Ilokano, Boholanon, Ilonggo. Lain-lain atong tribu; lain-lain atong pagkaon; lain-lain atong batasan. But what holds us together? Mga ninuno naton di man sila magpasilabot, Ilokano og Bisaya. But yet they decided that we help a nation. Atong mga tatay to, in remembrance sa atong mga ninuno na naghatag nato og nasud nga Pilipinas – we serve the country.

Kaning flag represents the unity. Lain-lain tag istoryahan pero basta flag na istoryahan ibang usapan na yan. Mo na.

So we maintain that loyalty to government, not to me, and we will work together for a country nga ipasa napud sa atong mga anak karon dagku naman na nga dili kay sila malisdan, wala n aka ay giyera, wa na ka ay kontra og ang ilang ugma pud sa ilang mga anak dili na kaayo lisod. Di ta mo pasa og gobyerno, maowaw ta mopasa gobyerno sa atong sunod kani karong inyong mga anak naghubot, sila pay mosulbad. Maingon sila, unsa may gibuhat day tong naaging generation. Pasagdan ta nila. So kinanglan putlon ta gyud ning makadaut sa Pilipino for the next generation.

Daghang salamat kaninyong tanan.

---

Read here all of President Duterte’s speeches delivered during his visit to various military camps across the country.

View comments

TAGS: full text, Military, Zamboanga del Sur